“Bitcoin” kelimesi son yıllarda fazlaca duyduğumuz kelimelerin başında geliyor. Geçtiğimiz hafta sizlere kripto paraları anlatmıştık. Bu haftanın hikayesi ise kripto paraların atası olarak kabul edilen Bitcoin. Peki Bitcoin ilk kripto para girişimi mi? Hayır değil, fakat Bitcoin kendinden önceki girişimlerden elde edilen bilgi ve tecrübelerin ışığında oluşturulmuş ilk başarılı örnek, kripto para. Bu sebeple Bitcoin için “kripto paraların atası” terimi oldukça uygun.
“Cypherpunk” olarak tabir edilen üst düzey bilgisayar programcılarının oldukça başarılı bir şekilde kullandığı “kriptografi”, yani şifreleme temelli bu çözüm sayesinde Bitcoin, ilk bağımsız para birimi oluşturma gayesiyle ortaya çıkmakta. 2008 krizinin hemen ardından “Satoshi Nakamoto” isimli bir kişi ya da bir grup tarafından manifestosu “whitepaper”ı ilan edilen kripto para birimi, 2008 yılından bu yana varlığını sürdürmekte. Bitcoin’e olan ilgi kadar Satoshi Nakamoto kod adlı kişi yada gruba da ilgi, toplulukta oldukça büyük. Daha önce “Satoshi Nakamoto” olduğu iddia edilen hatta gözaltına alınan kişiler olduğu gibi kendisinin Sathoshi Nakamoto olduğunu iddia eden kişiler bile bulunmakta.
Nasıl Çalışır
Herhangi bir merkez tarafından kontrol edilmeyen bu para birimi nasıl çalışıyor ve varlığını koruyor? Tam bu noktada “proof of work” (iş kanıtı) algoritması ile birlikte “madencilik” olarak tabir edilen iş veya görev karşımıza çıkıyor. Ağın hem güvenliğini, hem devamlılığını hem de çalışmasını sağlayan madencilik prosedürü, Bitcoin ağının en önemli parçası konumunda.
Madenci olarak tabir ettiğimiz kişiler üst düzey madencilik araçları ile (GPU) ağda gerçekleşmesini istediğimiz transfer işlemlerini gerçekleştiriyorlar. Bir madenci ağda sizin transfer işleminizi gerçekleştirirken diğer madenciler de bu işlemi onaylayarak ağda işlemlerin güvenli bir şekilde gerçekleşmesini sağlıyor. Bu sayede işleminiz “blok zincir” ağına yeni bir zincir olarak ekleniyor.
İşleminiz sadece işlemin gerçekleştiği cihazlarda değil, ağa erişimi olan tüm sistemlerde görünür hale geliyor. Kısacası Bitcoin birçok kişinin düşündüğü gibi işlemleri büyük bir gizlilik içerisinde gerçekleştirmiyor. Hatta günümüzde bildiğimiz ve kullandığımız tüm sistemlerden daha açık, görünür ve şeffaf şekilde işlemlerini gerçekleştiriyor. Cüzdan adresini ya da işlem için üretilmiş kodu bilen herkes, işlem detaylarını ağ üzerinde detaylı bir şekilde görüntüleyebiliyor.
Ağ güvenliği noktasında ise sistemin yanıltılabilmesi için “hacker”lar tarafından ağın yüzde 51’inin ele geçirilmesi ya da kontrol edilebilmesi gerekmekte. Bu ise oldukça yüksek maliyet gerektiren bir işlem. Bu sebeple de Bitcoin “çok güvenli” tanımlamaları bazı kişiler tarafından yapılmakta.
Madenciler de gerçekleştirdikleri bu işlemleri karşılığında sizden cüzi bir işlem ücreti talep ediyor. “Fee” olarak adlandırdığımız bu işlem ücretlerinin yanında madencilerin ağ üzerinde “blok ödülü” olarak adlandırdığımız farklı bir gelir kaynağı da bulunuyor. Bitcoin ağında her 10 dakikada bir madenciler tarafından yeni bir blok bulunuyor. Bulunan her bir blok için de 12.5 Bitcoin ödül kazanılıyor. Bu da aslında madencilerin işlemleri gerçekleştirmedeki teşviği anlamına geliyor. Her 4 yılda bir de “halving” ödül yarılanması, olarak isimlendirilen olay ile blok ödülleri yarı yarıya azalıyor. Bu Bitcoin algoritması içerisinde gömülü olan ve düzenli olarak gerçekleşecek bir durum.
Ödül Yarılanması
Önümüzdeki “halving” ise yaklaşık 20 gün sonra gerçekleşecek. Bu sayede madencilerin kazandığı blok ödülü, blok başına 6.25 Bitcoin’e düşecek. Bu azalma her 4 yılda bir, yarı yarıya olmak üzere devam ederek Bitcoin maksimum arz miktarına ulaşana kadar devam edecek. Ulaşılabilecek toplam arz ise 21 milyon adet. Şimdilerde ise arz miktarı 18 milyon adetten biraz fazla. Önceki tarihlerde ödül miktarının fazla olması sebebiyle 18 milyon rakamına hızla gelinmesine rağmen, ödül oranındaki azalmalar ile birlikte geri kalan yaklaşık 3 milyon adet Bitcoin, çok uzun vadede bulunabilecek.