Nayib Armando Bukele Ortez, 24 Temmuz 1981 tarihinde San Salvador’da dünyaya geldi. El Salvador’un 43’üncü ve şu anki Başkanı olan Nayib Bukele, aynı zamanda Salvadorlu bir politikacı ve iş adamı olarak da tanımlanabilir.
Nayib Bukele 1 Haziran 2019’dan beri El Salvador’da Devlet Başkanı olarak görev yapmaktadır.
El Salvador’un en popüler iki siyasi partisi Farabundo Martí National Liberation Front (FMLN) ve Nationalist Republican Alliance (ARENA) olarak biliniyor. Grand Alliance for National Unity (GANA) partisinin adayı olan Bukele, 1989’dan bu yana bilinen iki siyasi partinin aksine farklı bir partiden çıkan ilk devlet daşkanı oldu.
Bukele daha önce 11 Mart 2012’de Nuevo Cuscatlán Belediye Başkanlığını yapmıştı. Nuevo’daki görevini bitiren Bukele, 1 Mart 2015’te San Salvador Belediye Başkanı seçildi ve orada görevini yapmaya devam etti.
Sağcı bir popülist olarak bilinen Bukele, ülkeyi otoriter bir şekilde yönettiği için her zaman çok fazla eleştiri aldı. El Salvador’daki şiddet konusunu ele alışı ve COVID-19 pandemisine karşı aldığı reaksiyonlar, bazı akademisyenlerin onu bir otoriter olarak tanımlamasına neden oldu.
Bukele yönetiminde olan yirmi devlet kurumu, Başsavcılık tarafından soruşturuluyordu. Mayıs 2021’de Bukele, El Salvador Başsavcısını ve darbe yapmakla suçlanan beş yüksek mahkeme yargıcının görevden alınmasına karar verdi.
7 Eylül 2021’de El Salvador, Bitcoin’i ülkenin yasal para birimi olarak kabul etti. Kripto para piyasası tarafından sevilen Nayib Bukele’nin politika ve siyasi açıdan demokratik olduğunu söylemek zor. Bitcoin’in ülkenin yasal para birimi olarak kabul edilmesinden sonra halk, hükümete karşı protestolar gerçekleştirdi.
Nayib Bukele’nin Gençliği ve Eğitim Hayatı
Bukele, Orta Amerika Üniversitesi’nde (UCA) hukuk okudu. 18 yaşında şirket kurmaya karar veren Bukele, eğitimini sonlandırdı ve ilk şirketini kurdu. Bukele, El Salvador’da Yamaha ürünlerini satan ve dağıtan bir firmaya sahipti.
Nayib Bukele’nin Siyasi Kariyeri
Nayib Bukele Cumhurbaşkanı olmadan önce, El Salvador’un bazı şehirlerinde Belediye Başkanlığı yaptı. İlk Nuevo Cuscatlan’da Belediye Başkanı seçilen Bukele, daha sonra El Salvador’un Başkenti San Salvador’da da Belediye Başkanı seçildi.
Nuevo Cuscatlan Belediye Başkanlığı
11 Mart 2012’de Bukele, Nuevo Cuscatlán Belediye Başkanı seçildikten sonra görevi sırasında 55 yaş üstü tüm yetişkinlerin temel beslenme ihtiyaçlarını karşıladı. Nuevo Cuscatlán’da yılda yaklaşık 12 cinayet işlenirdi. Bukele geldikten sonra 3 yıl içinde sadece 1 cinayet olayı gerçekleşti. Teşvik etmeyi seven Bukele, genel not ortalaması 3.5’in üzerinde olan tüm gençlere El Salvador’da herhangi bir üniversiteye gidebilmeleri için burs sağladı. Görev süresi boyunca maaşını Nuevo Cuscatlán’daki gençlere burs olarak bağışladı.
San Salvador Belediye Başkanlığı
2015 Belediye Seçimlerinde Nayib Bukele, El Salvador’un başkenti San Salvador’un Belediye Başkanlığını kazandı ve Mayıs 2015’te göreve başladı. Şubat 2017’de Bukele, Tayvan’ın başkenti Taipei’yi ziyaret etti ve Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ing-wen ile buluştu. Bukele’nin bu ziyareti yapmasının sebebi ise San Salvador ile Taipei arasında kardeş şehir ilişkisi kurmaktı. Bukele, görevini bitirmeye yakın yaklaşık 5,7 milyon dolar harcayarak yolları genişletti, binaları revize etti ve elektrik ve telekomünikasyon hatlarını yeniden inşa ederek San Salvador’un tarihi merkezine yeniden hayat verdi.
El Salvador Devlet Başkanlığı
Bağımsız olarak Cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmayı düşünen Bukele, FMLN üyesi olarak Cumhurbaşkanlığına aday olmak istemişti. Bukele, yaptığı bazı hareketler ve uygulamalar sebep gösterilerek FMLN partisinden ihraç edildi. Nuevas Ideas adında yeni bir parti kuran Bukele, El Salvador Cumhurbaşkanlığına aday olma planını bu şekilde gerçekleştirmeye karar verdi.
FMLN ve ARENA El Salvador’un en popüler iki siyasi partisidir. İki büyük parti, Bukele’nin kendi siyasi partisini kurmasına engel oldu. Bukele sonunda başkanlık adaylığı için Grand Alliance for National Unity (GANA) partisine katıldı.
3 Şubat 2019’da Bukele, Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandı. El Salvador’daki iç savaşın sona ermesinden sonra, iki büyük partiden birini temsil etmeyen ve Cumhurbaşkanlığını kazanan ilk aday oldu.
Bukele, 1 Haziran 2019’da Sánchez Cerén’in yerini alarak resmi olarak 5 yıllık Cumhurbaşkanlığı görevine başladı. Bukele, sekiz erkek ve sekiz kadından oluşan on altı kişilik bir kabine açıkladı.
El Salvador’da iç savaş bitmesine rağmen ülkede yaşanan cinayetler diğer ülkelere göre fazlaydı. 20 Haziran 2019’da Bukele, ülkedeki yüksek suç oranlarını azaltmak ve çetelerle mücadele etmek için ülkenin belirli bölgelerinde polis sayısını artıracak olan “Bölge Kontrol Planı” uyguladı. Yaptığı bu uygulamayla Bukele, El Salvador’un cinayet oranı 2018’de 100.000 kişi başına 52 cinayetten, Ocak 2020’de 100.000 kişi başına yalnızca 3.7 cinayete düşürdü. Böylelikle Bukele’nin, El Salvador’u daha güvenli bir yer yaptığını söyleyebiliriz.
El Salvador’daki illegal yollarla yapılan faaliyetleri azaltmak için Bukele, 6 Eylül 2019’da International Commission Against Impunity in El Salvador’u (CICIES) kurdu. Kurumun amacı, uyuşturucu kaçakçılığı, yolsuzluk ve kara para aklama ile ilgili suçları en aza indirgemektir.
Bukele, 26 Eylül 2019’da Washington DC’de ABD Başkanı Donald Trump ile buluştu. Bukele, ABD’de yaşayan Salvadorlular için Temporary Protected Status (TPS) politikasını sürdürmek istedi ve Trump’da bu fikri onayladı.
2014 yılında El Salvador’da Cumhurbaşkanlarının yeniden seçilmek için on yıl kadar beklemesi gerektiğini belirten bir karar yeniden düzenlendi. 3 Eylül 2021’de El Salvador Yüksek Mahkemesi, Cumhurbaşkanının arka arkaya iki dönem görev yapmasını mâkul gördü ve bu yönde kararını verdi. Böylelikle yeni karar ile birlikte Bukele, 2024 seçimlere tekrar katılabilecek. Karar, hem ARENA hem de FMLN tarafından protesto edildi. Bir ARENA parti üyesi bu kararı, diktatörlüğün habercisi olarak nitelendirdi. Bunun yanında El Salvador’daki birçok kişi bu kararın yanlış olduğunu demokrasiyi öldürdüğünü belirtti.
El Salvador ve Bitcoin
5 Haziran 2021’de Bukele, El Salvador’da Bitcoin’i yasal para birimi olarak kabul eden bir yasa tasarısını Yasama Meclisine sundu. Yasama Meclisi, tasarıyı 8 Haziran 2021’de onayladı. 7 Eylül 2021 tarihinde de resmi olarak yürürlüğe girmesi planlandı. El Salvador Bitcoin’i yasal para birimi yaparken Dünya Bankası’ndan yardım talep etti. 17 Haziran 2021’de Dünya Bankası, Bitcoin madenciliğinin çevresel etkileri konusundaki endişeleri öne sürerek reddetti. 24 Haziran 2021’de Athena Bitcoin firması, ABD Dolarını Bitcoin ile hızlı bir şekilde swap (takas) işlemi yapabilen, 1.500 kripto para ATM’sini El Salvador’a kurmak için bir milyon dolar yatırım yapacağını duyurdu.
Yaklaşık 6 ay önce El Salvador, Bitcoin madenciliğinin çevreye verdiği zararı minimuma indirmek için yenilebilir enerji kaynağıyla çalışan kripto para madenciliği tesisini kuracağını açıkladı. El Salvador’un BTC’yi yasal para birimi kabul ettikten sonra bununla alakalı sürekli yeni çalışmalar yapması IMF’nin hoşuna gitmedi. IMF, El Salvador’un yasal ve ekonomik olarak sıkıntılar çekeceğini söyledi. El Salvador bu uyarılara kulak asmadı ve 2020’nin ortasından 2021’in ortasına kadar BTC yatırımını 4 katına çıkardı.
2021 Haziran ayında yenilebilir enerji kaynağı olarak yanardağlarını kullanmak isteyen El Salvador, kurulan yeni kripto para madenciliği tesisinden görüntüler yayınladı. Daha sonra El Salvador, bütün yetişkinlere 30$ değerinde BTC vereceğini açıkladı.
Bu ilerlemeler olurken de Nayib, Twitter’ı çok aktif ve iyi bir şekilde kullandı. 2021 Temmuz’da El Salvador, kendi kripto para cüzdanı olan Chivo Cüzdanı’nı çıkaracağını duyurdu.
Yaklaşık 4 ay önce El Salvador’lular BTC yüzünden hükümeti protesto etmek için sokaklara çıktı. Bitcoin fiyat dalgalanması sert ve hızlı olduğu için insanların birçoğu bir günde fakir olarak uyanabileceklerini vurguladı.
Ülkenin resmi Bitcoin Cüzdanı Chivo, 7 Eylül’de piyasaya sürüldü. Nayib Bukele, o dönemde yaptığı açıklamalarda günlük yaşamda BTC kullanımının zorunlu olmadığını söyledi. El Salvador’un BTC’yi yasal para birimi olarak kabul etmesinden bir hafta sonra, ülkenin yasama meclisi BTC ile ABD doları arasındaki değişimi kolaylaştırmaya yardımcı olmak için 150 milyon dolar tutarında bir fon oluşturdu.
10 Eylül 2021’de El Salvador’un en büyük bankası olan Bancoagricola, dijital ödeme hizmeti veren Flexa ile ortaklık kurdu. Bu ortaklık sayesinde Bancoagricola, El Salvador’daki krediler, kredi kartları ve diğer finansal hizmetler için Bitcoin ile ilgili hizmetleri destekleyeceğini açıkladı. Daha sonra El Salvador hükümeti, yabancı yatırımcıların Bitcoin kazançları üzerindeki vergilerden muaf tutulacağını söyledi. Böylelikle El Salvador, BTC ve kripto paralarla ilgilenen yabancı girişimcileri ve yatırımcıları kendi ülkesinde kripto para işlemleri yapmaya teşvik etmiş oldu.
Nayib Bukele bu girişimleri yapmaya devam ederken dikkat çekmeye de devam etti. Bukele’yi hem çok seven hem de çok nefret eden bir kitle oluştu. Başkan Nayib Bukele’nin politikalarını protesto eden El Salvador vatandaşları, tepki göstermek için Bitcoin ATM’sini yaktı.
Eylül ayının sonlarına doğru Nayib Bukele, 150 BTC daha aldığını duyurdu. Ekim ayının başında ise El Salvador jeotermal enerjiyle BTC madenciliğine resmen başladı. El Salvador BTC ile ilgili yapabildiği kadar yenilik yapmaya devam etti. Kendi ülkesini bir BTC şehrine dönüştürmeye çalıştığını düşünebiliriz. BTC ile alakalı çeşitli kampanyalar düzenleyen El Salvador, BTC ile benzini ucuza satmaya bile başladı.
Ekim ayının ortasında Nayib Bukele, BTC’den elde edilen kârlarla okul ve büyük bir hayvan kliniği inşa ettiğini duyurdu.
El Salvador Başkanı Nayib Bukele, Bitcoin’e olan adaptasyon sürecini hızlandırmak için bir adım daha attı. 22 Kasım 2021’de Bukele, bir Bitcoin konferansına katıldı. Konferansın sonlarına doğru, Bitcoin City (Bitcoin Şehri) inşa edeceğini duyurdu. Bukele, şehrin 1 milyar dolarlık “Bitcoin Bond” ihracı ile finanse edileceğini de ayrıca belirtti.
El Salvador’un bu kadar ilerleme kaydetmesi, IMF ve İngiltere Merkez Bankası tarafından uyarı almasına sebep oldu. Ancak Nayib Bukele, kararından dönmeyi hiç düşünmüyor.
Nayib Bukele’nin Kişisel Hayatı
Hristiyan bir ailede dünyaya gelen Bukele’nin 4 kardeşi var. Nayib Bukele’nin babası sonradan Müslüman olmayı tercih etmiştir. Bukele’nin ailesinde din hep tartışılan bir konu olmuş. Bukele, kendisini dinden ziyade önce Tanrı’ya inanan biri olarak tanımlıyor.
6 Aralık 2014’te Bukele, Psikolog Gabriela Rodriguez ile evlendi. Çiftin şimdilik 1 çocuğu var. Bunun dışında Bukele, Time tarafından 2021’in en etkili 100 kişisinden biri olarak listelendi.
Daha fazla Nedir? içeriği için tıklayabilirsiniz.
Telegram kanalımıza katılmak isterseniz buraya tıklayabilirsiniz.