Ülkemiz mevzuatında kripto para kavramı ilk kez “kripto varlık” adı altında 16.04.2021 tarihli ve 31456 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik”te dile getirilmiştir. Bu Yönetmelik uyarınca kripto paralar “varlık” olarak değerlendirilmiş ve dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlık olarak tanımlanmıştır. Yine bu Yönetmelik uyarınca kripto paraların ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılması ve bu yönde hizmet sunulması açıkça yasaklanmıştır.
Kripto paraların kullanımı yasaklamayan ancak ödemelerde kullanılmasının önüne kesin bir çizgi çeken bu Yönetmelik elbette bazı soru işaretlerini de beraberinde getirmiştir. Hayata geçirilen bu Yönetmelik ile her ne kadar çok kati ve kesin bir yasak konulmuş gibi görünse de, kripto para kullanımının son yıllardaki artışı göz önünde bulundurularak mevcutta oluşan ve gelecekte oluşabilecek kayıt dışı ticaretin önüne geçilmesinin amaçlandığı; mevcut vergi sistemine entegre olabilecek türdeki bir regülasyon çalışması tamamlanana kadar bu şekilde önlem alınmaya çalışıldığı, regülasyon hayata geçirildiğinde kripto paraların zaman içinde ödemelerde de kullanılabilir hale getirilebileceği kanaatindeyiz.
MASAK Konusu
Bu gelişmenin üzerinden çok zaman geçmeden, 01.05.2021 tarihli ve 31471 sayılı Resmi Gazete’de “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik”te yapılan değişiklikle, “Kripto para hizmet sağlayıcıları” da suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesine dair tedbirleri almakla yükümlü kurumlar arasına girmiştir. Yönetmelik’te yapılan değişikliğin hemen ardından MASAK, “Kripto Para Varlık Hizmet Sağlayıcılar Rehberi” yayınlayarak kripto para hizmet sağlayıcılarının yükümlülük ve sorumluluklarına açıklık getirmiştir.
MASAK’ın temel fonksiyonu suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi alanındaki gelişmeler ile anılan suçların önlenmesi ve ortaya çıkarılmasına yönelik yöntemler konusunda araştırmalar ve sektörel çalışmalar yapmak, önlemler geliştirmek, veri toplamak, toplanan verileri analiz etmek ve değerlendirmek, araştırma ve incelemeler yapmak veya yaptırmak ve elde edilen bilgi ve sonuçları ilgili makamlara iletmektir. MASAK suç gelirlerinin aklanması veya terörizmin finansmanı gibi suçların işlenmesinin önlenmesini, mali sistemin ve yükümlü kurumların suçlular tarafından aracı olarak kullanılmasının engellenmesini ve bu kapsamda etkin önleyici tedbirlerin alınmasını amaçlar. Dolayısıyla MASAK tarafından yükümlülere getirilen tedbir ve yükümlülükler de bu kapsamdadır.
Kripto Para Hizmet Sağlayıcıları
Kripto para hizmet sağlayıcılarına getirilen yükümlülükler incelendiğinde bu yükümlülüklerin son derece normal ve akılcı yöntemler olduğu görülmektedir. Örneğin KYC (know your customer) olarak bilinen ve hali hazırda zaten yapılan “Müşterinin Tanınması Yükümlülüğü”, “Gerçek Kişilerde Kimlik Tespiti Yükümlülüğü”, “Ticaret Siciline Kayıtlı Tüzel Kişilerde Kimlik Tespiti Yükümlülüğü” adı altında Kripto Para Varlık Hizmet Sağlayıcılar Rehberinde de yerini bulmuştur. Yine bu doğrultuda kripto para hizmet sağlayıcılarına kimlik tespitinin yapılamadığı veya iş ilişkisinin amacı hakkında yeterli bilgi edinilemediği durumlarda bu kişi veya kurumlarla iş ilişkisi tesis edilmemesi ve talep edilen işlemlerin gerçekleştirilmemesi yönünde de bir yükümlülük getirilmiştir.
MASAK’ın kripto para hizmet sağlayıcılarına getirdiği bu yükümlülüklerden sonra yapılan her işlemin MASAK’a bildirilip bildirilmeyeceği, son derece volatil olan kripto para piyasalarında elde edilebilecek yüksek kazançların şüpheli işlem statüsünde tutulup tutulmayacağı merak konusu olmuştur.
Bu sorulara cevap vermeden önce şüpheli işlem nedir sorusunu yanıtlamak gerekir. MASAK tarafından yayınlanan rehbere göre, şüpheli işlem, malvarlığının; yasa dışı yollardan elde edildiğine veya yasa dışı amaçlarla kullanıldığına, bu kapsamda terörist eylemler için ya da terör örgütleri, teröristler veya terörü finanse edenler tarafından kullanıldığına veya bunlarla ilgili ya da bağlantılı olduğuna dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halidir. Kripto para hizmet sağlayıcılarına bu kapsamda “Şüpheli İşlem Bildirimi Yükümlülüğü” de getirilmiştir. Ancak görüldüğü üzere MASAK kullanıcıların trade yaparak veya merkeziyetsiz finans araçlarıyla (LP, staking, landing vb) kazandığı varlıklar ile ilgilenmediği gibi bu yollarla elde edilen kazancın şüpheli işlem olarak değerlendirilmesinin de mümkün olamayacağı kanaatindeyiz.
Yazar: Av. Selce MARAŞ BÜKEN
Bitcoin haberleri için: Bitcoin Haberleri