Son dönemde proof of work (PoW) ile birlikte oldukça popüler olan proof of stake algoritması,  madencilik ödüllerine benzeyen staking ödülleri ile öne çıkmakta. Bu sistemde ise madencilik sistemlerin yerine elindeki coin miktarı ile doğru orantılı olarak işlem onaylanabilmekte.

Belirli bir miktarın üzerinde coine sahip olan kişiler ise kendi doğrulayıcılarını (node) kurarak ağda işlem onaylamaya başlayabiliyor.

Küçük yatırımcılar için öne çıkan özellik ise az miktar coin ile birlikte “node” kurulamasa bile staking işlemine dahil olabilme fırsatı. Bu sayede uzun dönem yatırımcısı olan, coinlerini al-sat için kullanmak istemeyen kullanıcılar ağdaki doğrulayıcılara katkıda bulunarak staking ödülü kazanabiliyor.

Peki staking özelinde hangi coin ne kadarlık bir getiri sağlıyor? Bazı coinlerin staking ödüllerini sizler için yazdık.

Tezos (XTZ)

Son 1 yılda büyük bir çıkış yakalayan, ülkemizdeki yatırımcılar tarafından takip edilen ve oldukça popüler olan PoS coinlerinden Tezos, oldukça serbest, fazla sınırlaması olmayan bir staking sistemine sahip.

Öncelikle isteyen herkes Tezos ağında bir node (doğrulayıcı) kurarak ağda işlem onaylamaya başlayabiliyor. Fakat kişinin işlem onaylamaya başlayabilmesi için en az 10,000 XTZ’e  (27.500 $) sahip olması gerekmekte.

Tabi daha az XTZ ile de staking yapmanız mümkün. Bu iki farklı şekilde gerçekleşebiliyor. Birincisi Tezos’larınızı borsada tutarak borsanın sizin adınıza staking yapmasını sağlayabiliyorsunuz. Borsalar sizden bu işlem için belirli miktarlarda komisyon keserek belirli sürelerde hesabınıza staking ödüllerinizi yatırmakta. Önde gelen borsaların büyük bir kısmı Tezos için hali hazırda staking ödülleri hizmeti sunmakta. Örneğin Binance’te Tezos “staking”i için yıllık yaklaşık olarak yüzde 6-7 gibi bir ödül vaat edilmekte.

Diğer bir seçenek ise bireysel cüzdanlarınızdan istediğiniz doğrulayıcıyı seçerek staking ödülü kazanmanız. Bu durumda hem coinlerinizin kontrolü sizin elinizde oluyor, hem de istediğiniz komisyon oranına sahip “baker” (Tezos ağındaki doğrulayıcılar) ile staking yapma şansına sahip oluyorsunuz. Çünkü “baker”lar arasında ciddi komisyon ve verimlilik farkları bulunmakta. Evet doğru duydunuz. Stakingde kazanacağınız ödül doğrudan destekleniğiniz “baker”ın performansına bağlı olarak değişmekte. Bu sebeple buradaki linkten hem destekleyeceğiniz “baker”ın verimliliğini hem de komisyon oranını görüntüleyerek daha doğru bir karar verebilirsiniz.

Örnek vermek gerekirse P2P Validator staking işlemleri için yüzde 9.95’lik bir komisyon talep etmekte. Verimlilik ise AAA olarak belirlenmiş. Yani bahsedilen baker tarafından düzenli bir şekilde yüksek verimlilik ile staking yapılıyor. Verimlilik oranları staking için takip edilmesi gereken önemli bir metrik.

Tezos ağında staking için herhangi bir bağlama süresi bulunmuyor. Yani coinlerinizi istediğiniz zaman çekip transfer edebiliyorsunuz.

Kişisel cüzdan olarak ise Tezbox, Ledger ya da Atomic Wallet gibi çözümleri tercih edebilirsiniz.

Cosmos (ATOM)

Cosmos’da (ATOM) önde gelen PoS coinlerin bir tanesi. Tezos ile benzer şekilde ATOM için de hem borsalar hem de bireysel cüzdanlar aracılığı ile staking üzerinden ödül kazanabiliyorsunuz.

ATOM için borsalarda ortalama olarak yıllık yüzde 6-9 arası bir staking ödülü sunulmakta.

Bireysel cüzdanları tercih edip kendiniz staking yapmak isterseniz de Huobi Wallet ya da Cosmostation gibi çözümleri tercih edebilirsiniz. Bireysel cüzdanlarda ise yıllık yüzde 8-10 arası bir staking ödülü vaat edilmekte.

Cosmos (ATOM) için ise Huobi Wallet oldukça öne çıkıyor. Cosmos ağında staking yapmanın riskleri içinde bulunan “double signing” problemi için bir sigorta fonu oluşturan Huobi, ağ üzerinde bu garantiyi veren tek doğrulayıcı olarak öne çıkmakta. Bu sebeple Huobi Wallet, Cosmos “staking”i için fazlasıyla öne çıkıyor.

Ek olarak Cosmos ağında staking ödüller 21 gün sonra dağıtılmakta. Bu sebeple eğer “staking”deki coinlerinizi 21 günden önce çekerseniz, süre içerisinde biriken staking ödüllerinizden vazgeçmiş oluyorsunuz. Bu sebeple en az 21 gün beklemek durumundasınız.

Eos (EOS)

Eos da staking ödülleri kazanabileceğiniz diğer bir coin olarak öne çıkmakta. Fakat EOS ağında isteyen herkes “node” kuramıyor. Ağda işlemler “block producer” olarak tabir edilen 21 temsilci tarafından gerçekleştiriliyor. Bu sebeple Eos yukarıda bahsettiğimiz diğer blockchain ağlarına oranla daha merkezi bir yapı sunuyor.

En kolay borsalar üzerinden sağlanabilecek Eos staking işlemleri yıllık yaklaşık olarak yüzde 1-3 arası bir ödül sunuyor.

Algorand (ALGO)

Algorand (ALGO) staking ödülleri sunan diğer bir blockchain ağı olarak öne çıkmakta. Önde gelen borsaların yine coğunun desteklediği Algorand staking işlemleri sayesinde borsalardan yıllık yaklaşık yüzde 8-10 arası bir ödül kazanma imkanınız bulunuyor.

Fakat staking işleminizi borsalarda gerçekleştirmek istemezseniz, bireysel cüzdanınız ile staking işlemlerini gerçekleştirebiliyorsunuz. Hatta bahsettiğimiz tüm coinler içerisinde en kolay staking prosedürüne sahip coin belki de Algorand olabilir. Çünkü staking için hiçbir şey yapmanız gerekmiyor.

Algorand’ın resmi mobil cüzdanını indirip transferleri cüzdana gerçekleştirdiğiniz takdirde staking işlemi direk olarak başlıyor. Oluşturulan her blokta ödülleriniz cüzdanınıza yansıtılırken her saniye ne kadar ödül kazandığınızı uygulama üzerinden takip edebiliyorsunuz.

Yaklaşık 4 saniye blok süresi bulunan Algorand ağında her 4 saniyede bir staking ödülü kazanabiliyorsunuz.