Kripto para sektörüne yeni giriş yapan yatırımcılar için farklı kripto para terimleri zaman zaman kafa karışıklığına neden olabiliyor. Bu yazımızda, sizlere bu kafa karıştırıcı terimlerin ne olduğu, token ve coin kavramlarının arasındaki farklar hakkında bilgi vereceğiz.
Kripto Para Nedir?
Kripto para, kriptografi ile tasarlanan dijital bir varlıktır. Kriptografi ile tasarlanmasının en önemli ana nedenlerinden ikisi değişmez ve güvenli olmasıdır. Temelde bir değişim varlığı olan kripto para, günlük hayatta kullandığımız nakit paralar gibi insanlar tarafından alış ve satış gibi ticari işlemlerde kullanılabilir. Ayrıca, ulusal para birimleri karşılığıyla da kripto para alım satımı yapmak da mümkündür.
Kripto para birimlerinin en önemli ve ilk örneği olan Bitcoin, merkezi olmayan bir şekilde blok zinciri üzerinde işlem görmektedir. Bu blok zincirinde yapılan tüm işlemler DLT (Distributed Ledger Technology – Dağıtılmış Defter Teknolojisi) yöntemiyle çalışmaktadır. Her bir kullanıcıda bir kaydı bulunan bu teknolojiyle beraber, herhangi bir kullanıcının defterinde bir sorun olması ya da kayıtlara müdahale edilmesi durumunda diğer kayıtlar değişmeyecek ve defterler korunacaktır.
Kripto para birimlerinin birçoğunun sabit bir arzı bulunmaktadır. Örnek verecek olursak, sınırsız arzı bulunan ulusal para birimlerinin aksine Bitcoin’in arzı 21 milyon ile sınırlı hale getirilmiştir. Kripto para sektörüne yatırım yapmak isteyen kullanıcıların yatırım yapmasının temelinde, sınırlı arzıyla beraber yükselecek olan bir değer beklentisi yatar.
Coin Nedir?
Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Litecon (LTC) ve Ripple (XRP) gibi dijital para birimleri coin olarak adlandırılmıştır. Bu coinlerin en önemli ortak noktası, her birinin birbirinden bağımsız bir deftere sahip olmasıdır. Basit bir örnekle, BTC kendi defteri olan Bitcoin blok zinciri ağı üzerinde işlem görürken, ETH ise Ethereum blok zinciri ağı üzerinde işlem görmektedir.
Blok zinciri üzerindeki işlemler için geliştirilen “coinler”in blok zincirlerinin, boyutları, madenci sayıları, işlem hızları ve verimlilikleri birbirinden farklıdır. Kripto para madenciliği bu alanda önem kazanmaktadır. Bitcoin madenciliği ise bu işlemler arasında en popüler olanıdır.
Bitcoin Madenciliği Nedir?
Bitcoin madenciliği, blok zinciri üzerinde yapılan işlemleri onaylamak, BTC transferlerini gerçekleştirmek ve yeni BTC mining (madencilik) yapmak içindir. Blok zinciri üzerinde merkeziyetsiz bir şekilde çalışan Bitcoin madenciliği, en hızlı blok üreten ve blok zincirindeki işlemleri en hızlı onaylayan madencilere ödül verir. BTC madenciliği zorluğu ise BTC madenciliği yapan madenci sayısıyla doğru orantılıdır.
Altcoin Nedir?
Kripto para birimlerinin ilk örneği Bitcoin olarak bilinirken, kendisine alternatif olarak geliştirilen kripto paralar ise alternative coin (alternatif coin) yani kısaltılmış adıyla da altcoin olarak adlandırılmıştır. Bu “altcoin”lerin bazıları Bitcoin’in açık kaynak protokolüyle geliştirilirken, bazıları ise kendi blok zincirlerini tasarlamıştır. Ancak temelde, Bitcoin dışındaki kendi blok zincirine sahip bütün coinler, altcoin olarak adlandırılmıştır.
Token Nedir?
Basit bir tanımla token, kendi blok zinciri ağına sahip olmayan kripto para birimleridir. “Token”ların, “coin”ler gibi birbirinden bağımsız bir defterleri yoktur. “Token”lar mevcut olan blok zincirleri üzerinde tasarlanır ve geliştirilir. Örneğin; SUSHI, CRV, MKR birer token olup Ethereum blok zinciri ağında geliştirilmiştir. Mevcut olan blok zincirleri üzerinde tasarlanmaları nedeniyle de oluşturulmaları “coin”lere göre daha kolay ve hızlıdır. “Token”lar kendi içerisinde üçe ayrılmıştır. Bunlar hizmet “token”ı, menkul kıymet “token”ı ve hisse senedi “token”larıdır.
“Token”ların birçoğu DApp’lerde (merkeziyetsiz uygulamalar) ve onların ağlarında işlem görülmesi için tasarlanmıştır. Bu tür “token”lar hizmet “token”ı olarak adlandırılmıştır ve token sahiplerinin proje işlevlerine kolayca erişim sağlaması amacıyla kullanılır. Menkul kıymet “token”ları gerçek hayatımızdaki fiziksel varlıkları temsil edebilirken, hisse senedi “token”ları da herhangi bir şirketteki hisseyi temsil eder.
Günümüz kripto para dünyasında tokenların birçoğu Ethereum blok zinciri üzerinde tasarlanmıştır. Token ve coin arasındaki ana fark da temel olarak budur. Ethereum üzerindeki tokenlar genellikle ERC-20 ya da ERC-721 standartlarında tasarlanmıştır.
Token geliştirmek için en yaygın kullanılan blok zinciri olan Ethereum, ERC-20 standartıyla beraber geliştiricilere basit bir şekilde token oluşturma imkanı sağlamaktadır.
Ethereum blok zinciri üzerindeki bir diğer token standartı olan ERC-721, non-fungible token (bölünmez token) ya da kripto para sektöründe yer alan yatırımcıların bildiği adıyla NFT tasarlamak için kullanılır. NFT olarak kısaltılan bu “token”lar, blok zinciri üzerinde değiştirilemez ve bölünemez olmasıyla diğer “token”lardan tamamen farklıdır.
Daha fazla Blockchain Haberleri için: Blockchain Haberleri
Daha fazla Nedir kategorisindeki içeriklerimiz için: Nedir?