Taliban, 2021 Ağustos ayında Afganistan’ın tam kontrolünü ele geçirdi. Birçok uluslararası sivil toplum kuruluşu ülkedeki faaliyetlerini durdurdu. Ödeme hizmeti veren şirketlerde Afganistanla bağını kopardı. Bu şirketler arasında; Western Union ve Swift de vardı.
Birçok Afgan, yurt dışından para transferi yapmak için kripto paraları ve blok zincir teknolojisini araştırmaya başladı.
Kripto paralarla işlem yapmaya başlayan Heshmat Aswadi, verdiği bir röportajda şunları söyledi:
Çevrim içi olarak ürün ve hizmet satmak Afganistan’da çok zor. Çoğu kuruluş PayPal ile ödeme yaptığı için birçok fırsatı kaçırdık. Makale yazmakla ilgili çok şey öğrendim. Ancak internetten herhangi bir ödeme alamadıktan sonra bana bir faydası olmadı.
Aswadi, Herat Üniversitesi’nde işletme okuyor ve bir fintech blogu oluşturmayı düşünüyordu. Ancak ödemeleri nasıl alınacağı konusunda bazı endişeleri vardı. Kripto paralarla ilgili araştırmalar yapan Aswadi, yeterli bilgi birikimine sahip olduktan sonra ödemeleri bu şekilde alabileceğini keşfetti.
Bununla birlikte kripto paralardaki hızlı fiyat değişimlerinden faydalanan Afgan genç, küçük miktarlarda da olsa işlem yaparak para kazanabildiğini söyledi. Aswadi, özellikle Afganistan ve İran gibi gelişmekte olan ülkeler için dijital para birimlerini bir çözüm olarak görüyor. Aswadi sözlerine şu şekilde devam etti:
Hükümetimiz, merkeziyetsiz varlıkları kullanmak istemiyor olabilir. Bana kalırsa CBDC’de iyi bir seçenek.
Para Transferleri
Taliban iktidara geldikten sonra Western Union ve Swift gibi uluslararası para transferi hizmeti veren şirketler, ülkedeki faaliyetlerini durdurdu. Yurt dışındaki akrabalarından para ile yardım alan birçok Afgan, şimdi karar kara düşünüyor. Şimdilik diğer ülkelerden para transferi yapmanın tek yolu kripto paralardan geçiyor gibi görünüyor.
2021 yılında kripto paralar birçok ülke ve şirket tarafından benimsendi. Kripto paraların popülerliği artmaya devam ederken, Chainalysis’in 2021 Kripto Benimseme Endeksi’nde 154 ülke arasında Afganistan 20. sırada yer aldı.
Afganistan’ın en büyük şehirlerinden biri olan Herat’ta bir kripto para satıcısı ve traderı olan Ali Rahnavard, kripto para kullanan Afganların sayısında muazzam bir artış gördüğünü söyledi. Rahnavard, müşterilerinin geçen yıla kıyasla on kat daha fazla olduğundan bahsetti. Rahnavard sözlerine şu şekilde devam etti:
Kripto paralara olan ilginin artmasının sebebi, Afganların diğer ülkelerde yaşayan ailelerden veya arkadaşlarından kripto para transferi ile para alabiliyor olmasıdır.
Rahnavard, Western Union gibi ödeme sistemlerine göre kripto paraların çok daha ucuz ve hızlı olduğunu söyledi.
Rahnavard, son dört yıldır Afganlara kripto paralarla nasıl işlem yapıldığını veya kripto paraların nasıl kullanıldığını öğretiyor. Taliban hükümeti, ülkede çevrim içi ticareti yaygınlaştırarak ülkenin kalkınmasını sağlayabilir. Bunun için kripto paraları resmi olarak tanıması faydalı olabilir. Rahnavard sözlerini şu şekilde sonlandırdı:
Kripto paralar, Taliban’ın uluslararası ticarete geri dönmesini sağlayabilir. Taliban şu anda blok zinciri teknolojisinin nasıl kullanılacağı konusunda gerekli bilgiye sahip olmasada en azından kripto para birimlerini yasaklamayarak yardımcı olabilirler.
Afganistan’da kripto paralar nasıl kullanılıyor?
Kasım 2021 tarihinde Binance, Afganistan’ın bulunduğu bir ülke listesi hazırladı. Bu listede ülkesi olan vatandaşların hesaplarına Swift banka transferlerini desteklemeyeceğini duyurdu. Ülkedeki çoğu insan Binance kullandığından dolayı kripto para borsasına para yatırmak veya çekmek zorlaştı.
Kripto para müşterileri kripto para almak için bir kripto para satıcısı bulmak zorunda kalıyor. Cüzdanlar arası transferleri sağlayan kripto para satıcıları, ödeme olarak Afganistan’ın itibari para birimini veya ABD dolarını müşteriye elden ödüyor. Bu şekilde kripto para kullanıcıları Afganistan’da kripto paralarını itibari paraya çevirebiliyorlar.
Kripto para satıcısının kripto para alabilmesi için yurt dışından biriyle iletişime geçmesi gerekiyor. Satıcı, parayı gönderenin banka hesabına yatırmak için Hawala diye adlandırılan yerel bir sistemi kullanır. Rahnavard, bayilerin kredi veya banka kartı kullanmamalarının nedenini uluslararası alışverişlerde %11 civarında komisyon almalarına bağlıyor.
Kripto para satın almak isteyen kullanıcılar, satıcılara elden veya yerel transfer hizmetlerini kullanarak para gönderir. Satıcı, müşterinin cüzdan adresini ister ve kripto para transferini yapar. Satıcılar, Afganistan’da çoğunlukla Tether (USDT) kullandıklarını söylüyor.
Taliban, Kripto Paraları Yasakladı Mı?
Taliban, kripto paralarla alakalı herhangi bir düzenleme veya yasak açıklamadı. Rahnavard, önde gelen bir İslam alimi kripto paranın haram olduğunu söylerse, Taliban’ın hiç düşünmeden kripto paraları yasaklayacağını düşünüyor.
Bununla birlikte herhangi bir islam örgütü kripto paraların helal olduğunu açıklarsa blok zincir teknolojisini sonsuza kadar kullanabileceklerinden bahsetti.
Endonezya’daki farklı islam örgütleri, kripto paraların haram olduğundan bahsetmişti. Örgütler bununla alakalı bildiriler yayımlamıştı.
Afganistan’da kripto paraların kitlesel olarak benimsenmesinin önündeki en büyük engellerden biri düşük okuryazarlık oranıdır. Afganistan nüfusunun yalnızca %43’ü okuryazardır. Bununla birlikte diğer ülkelere göre internete olan erişim kısıtlıdır.
İsmini vermek istemeyen bir Afgan genç şunları söyledi:
Kripto paralar gerçek finansal özgürlüğü sağlayabilir. Tek şansımız kripto paralar olabilir. Afganistan’da yaşadığımız tüm sorunlara rağmen, herkese kripto paraları öğretmek çok zor ama imkansız değil. Merkeziyetsizlik hakkında en çok sevdiğim şey ise gücü hükümetlerden alıp insanlara geri vermesidir.
Kripto Para Bağışları
Taliban, ABD yaptırımlarının neden olduğu nakit kıtlığını gidermek için banka hesaplarından para çekme işlemlerini kısıtladı. Sonuç olarak, milyonlarca Afgan temel ihtiyaçlarını karşılayamadı ve birçoğu aç bile kaldı. Kısıtlı para olan yerde talep çok fazla olduğu için ürünlerin fiyat değişimi de artmış olabilir.
Afganistan’da bazı aileler, yemek alabilmek için çocuklarını satmaya çalıştı. Bu da uluslararası medyada yer aldı ve Afganistan’daki yemek alamayan insanlara bağış yapılması sağladı.
2021 Eylül ayında, Afgan kadınlarını baz alan bir organizasyon, bir NFT projesi yaptı başlattı. Afganistan’daki ve Amerika Birleşik Devletleri’ne mülteci olarak gelen kadınların eğitimini desteklemek için dijital sanat yolu tercih edildi.
Afgan Kadınları için kadınların ABD ülke direktörü Naheed Samadi Bahram, konu hakkında şunları söyledi:
Eğitim fırsatlarıyla birçok kadının gelecek hakkında umutlu olmasını sağlıyoruz. Afganistan’daki Afgan kadınlara ve ABD’ye gelen Afgan mültecilere hizmet etmeye kararlıyız.
Başka bir sosyal aktivist ve girişimci olan Fereshteh Forough, kötü durumda olan Afgan kadınlarına kripto para gönderdi.
Forough, Afganistan’da Code to Inspire adlı bir akademi kurdu. Bu akademi, Afgan kadınlara meslek sahibi olmasını sağladı. Akademi sayesinde 350 kadın, Code to Inspire’dan mezun oldu. Mezun olanların %65’i para kazanmaya başladı.
Afganların kripto parayla ödeme almasına yardım eden tek kişi Forough değil. Afghan Citadel Software Company’nin CEO’su Roya Mahboob, çalışanlarına kripto paralarla ödeme yapıyor. Mahboob konu hakkında şunları söyledi:
Gençler bilgisayar kullanmayı öğrenebilirlerse Bitcoin hakkında bilgi edinebilirler. Şimdi herkes Bitcoin’e nasıl erişileceğini öğrenmek istiyor. Çünkü buna ihtiyaçları var.
Daha fazla Bitcoin Haberleri için: Bitcoin Haberleri
Gelişmelerden ve son dakikalardan haberdar olmak, kripto para dünyasında aktif bir yer edinmek istiyorsanız Telegram kanalımıza bekliyoruz