BLOCKCHAIN
2 saat önce
Blok zinciri ağlarının interneti olmayı hedefleyen Cosmos, kendi blok zincirinin içinde farklı blok zincirleri oluşturmasına izin veren ve bu ağların kolay bir şekilde etkileşime girmesini sağlayan bir blok zinciri altyapısı olarak tanımlanabilir.
Cosmos blok zincirini daha iyi anlamak için blok zincirinin genel bir tanımından bahsetmek gerekir. Blok zinciri, bağımsız doğrulayıcılardan oluşan ağdaki yapılan bütün işlemlerin kayıt edildiği açık kaynaklı bir dijital defter olarak tanımlanabilir.
Her doğrulayıcı, blok zincir verilerinin bir kopyasını kendi bilgisayarında saklar. Ağdaki işlemler gerçekleşmeye devam ettikçe, bloklar oluşur ve oluşan bloklar doğrulayıcılar tarafından kontrol edilir. Bu şekilde veriler, güncel şeffaf ve güvenli bir şekilde saklanır.
Merkeziyetsizlik kavramı ise buradan gelir. Blok zinciri teknolojisi sayesinde hiçbir kullanıcı merkezi bir otoriteye güvenmek zorunda kalmaz. Bununla birlikte dileyen herkes, belirli şartları sağladıktan sonra doğrulayıcı olarak ağa hizmet edebilir.
Cosmos, kendi blok zinciri içinde farklı blok zincirlerinin oluşmasını nasıl sağladığını anlamak için blok zinciri teknolojisinin gelişimine göz atalım.
İlk blok zinciri, 2008 yılında oluşturulan “peer to peer” protokolünü kullanan meşhur dijital para birimi Bitcoin’dir. Peer-to-peer (P2P), iki veya daha fazla istemci arasında veri paylaşımını sağlayan bir ağ protokolüdür. Bitcoin, proof-of-work (POW) algoritmasını kullanır. Kısaca bahsedecek olursak POW algoritmasında madenciler, ağdaki işlemleri onaylar ve ödül olarak BTC kazanır.
İlginizi Çekebilir: Proof Of Work Nedir?
İlk zamanlar merkeziyetsiz uygulamalar geliştirmek isteyen kullanıcıların iki seçeneği vardı. Bitcoin’in kodlarıyla bir hard fork yapmak veya Bitcoin blok zincirinin üzerine inşa etmek. Ancak Bitcoin’in kod dili yetersiz ve kullanıcı dostu değildi. Kullanıcıların daha iyi araçlara ihtiyacı vardı.
2014 yılında Ethereum, merkeziyetsiz uygulamalar oluşturmak için yeni bir teknoloji sundu. İnsanlar kendi uygulamalarını rahatça oluşturabileceği yeni bir blok zinciri olan Ethereum, uygulama katmanını Ethereum Virtual Machine (EVM) adı verilen sanal bir makineye dönüştürerek bunu başardı.
“Ethereum Sanal Makinesi” anlamına gelen EVM, Ethereum akıllı sözleşmelerinin yazıldığı ortam olarak tanımlanabilir. Blok zincirindeki tüm node’lar, EVM kullanarak akıllı sözleşmelerin çalışmasını sağlar.
EVM ile beraber, akıllı sözleşmelerle oluşturulan programlar, herhangi bir geliştiricinin Ethereum blok zinciri üzerinde izinsiz bir şekilde programlar oluşturmasını sağlar. Bununla beraber geliştiriciler, birçok merkeziyetsiz uygulamalar (Dapps) oluşturdu.
İlginizi Çekebilir: Dapps Nedir?
Ancak blok zincirine olan ilgi ve alakayla birlikte merkeziyetsiz uygulamalar kullanan kullanıcı sayısı artmaya başladı. Bu da beraberinde farklı sorunlar getirdi. İlk olarak yapılan işlemlerin çok fazla zaman alması ve bununla birlikte artan işlem ücretleri kullanıcıları memnun etmemeye başladı.
EVM, sanal makine olduğu için geliştiriciler, tasarım konusunda tam olarak özgün olamıyordu. Son olarak bütün merkeziyetsiz uygulamalar aslında tek bir blok zincirine bağlıydı. Eğer uygulamada bir hata varsa, Ethereum platformu yönetişiminin onayı olmadan ilerleme sağlanamıyordu.
Cosmos, geliştiricilerin blok zinciri oluşturmalarını ve blok zincirlerinin birbirleriyle etkileşimine izin verir. Cosmos ile blok zincirleri daha özgün olabilir çünkü geliştiriciler blok zinciri üzerinde kendi kurallarını koyabilir. Bu yüzden oluşturulan dApp’ler, daha özgün ve yaratıcı olabilir. Farklı dApp’ler farklı blok zincirleri üzerinde oluşturulacağı için işlemler ucuz ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilir.
Cosmos bu teknolojiyi Tendermint’a benzer araçlarla sağlar. Tendermint ile geliştiriciler, blok zincirlerini herhangi bir dilde yazabilir ve oluşturulan blok zincirleri birbirleriyle etkileşime girebilir. Cosmos blok zinciri ise bunu COSMOS SDK ile yapar.
COSMOS SDK, kullanıcıların güvenli, ölçeklenebilir ve birlikte çalışabilen blok zinciri uygulamalarını oluşturmaları için tasarlanmıştır. Cosmos SDK, Tendermint ekibi tarafından inşa edilmiş açık kaynaklı bir topluluk projesi olduğunu hatırlatmakta da fayda var. Dileyen herkes, geliştirici ekosistemini geliştirmek için ek araçlar oluşturabilir.
Cosmos SDK’nın amacı; geliştiricilerin uygulamalarını sıfırdan kodlamak zorunda kalmadan, uygulamaya özel blok zincirlerini kolayca oluşturabilmeleri sağlayan bir ekosistem modülü oluşturmaktır. Herkes Cosmos SDK için bir modül oluşturabilir ve hazır oluşturulmuş modülleri kullanabilir. Bu şekilde Cosmos SDK ekosistemi de kendi içinde sürekli büyüyüp gelişebilir veya değişebilir.
Cosmos SDK ile oluşturulan blok zincirlerinin arasındaki bağlantı, Inter-Blockchain Communication (IBC) adı verilen bir protokolle gerçekleştirilir.
Farklı blok zincirleri farklı katmanlara sahiptir. Bu yüzden bağlantı, algoritma ve uygulama kısımlarının nasıl yapıldığı konusunda farklılık gösterebilir. Blok zincirlerinin IBC ile uyumlu çalışması için birkaç gerekliliği karşılaması yeterlidir. En temel özellik ana ağın hızlı olmasıdır. PoW algoritmasıyla çalışan blok zincirleri (Bitcoin ve Ethereum gibi) IBC’den yararlanamaz.
Ethereum’da, uygulamaların hepsi ortak bir validator seti tarafından yürütülür. Bundan dolayı, her uygulamanın egemenliği sınırlıdır. IBC, farklı blok zincirlerinin, “token”larını ve verilerini birbirine aktarmasını sağlar. Yani farklı uygulamalar ve validator setleri ile blok zincirleri birlikte çalışabilir.
IBC, iki farklı blok zinciri “token”larının birbirine aktarmasını sağlayan bir protokoldür.
Ağdaki her bir blok zinciri, doğrudan IBC aracılığıyla birbirleriyle bağlanabilir. Ancak blok zincirlerinin sayısı artıkça IBC’nin yapacağı bağlantı sayısı daha fazla artacak. Örnek verecek olursak bir ağda 100 tane blok zinciri varsa, 4950 IBC bağlantısı yapmak gerekecek.
Cosmos, bu sorunu çözmek için blok zincirlerini iki farklı şekilde tutuyor: Hub’lar ve Bölgeler. Bölgeler, farklı blok zincirleridir ve Hub’lar ise, bölgeleri birbirine bağlamak için özel olarak tasarlanmıştır. Bir bölge bir hub ile bir IBC bağlantısı oluşturduğunda, buna bağlı olan her bölgeye otomatik olarak erişebilir. Sonuç olarak, her bölge yalnızca sınırlı bir hub kümesiyle sınırlı sayıda bağlantı kurması gerekir. Hub’lar ayrıca bölgeler arasında fazla harcamaları da önler. Bir blok zinciri farklı bir blok zincirindeki “token”ı almak istediğinde blok zincirinin Hub’a güvenmesi yeterli oluyor.
Cosmos (ATOM), halihazırda birçok borsada işlem gören bir coin olarak tanımlanabilir. Binance, Huobi, Poloniex, OKEx, FTX, Coinbase, Bitfinex, Gate.io, BTCTurk ve Paribu gibi borsalardan alınabilen ATOM, neredeyse tüm kripto para borsalarında bulunuyor.
23 Ocak 2021 tarihine göre 44 $’ları gören ATOM, şimdilik 32 $ seviyelerinden işlem görüyor. 286 milyona yakın “coin”i dolaşımda olan ATOM’un, maksimum arzı ise tam olarak bilinmiyor.
Bununla birlikte MarketCap sıralamasına göre 19’uncu sırada bulunan ATOM, 9 Milyar $’a yakın piyasa değerine sahiptir.
Daha fazla Nedir içeriği için: Nedir
Gelişmelerden ve son dakikalardan haberdar olmak, kripto para dünyasında aktif bir yer edinmek istiyorsanız Telegram kanalımıza bekliyoruz
Bu sayfada yer alan ilgili başlıkların kısayol başlıklar ve ilgili sayfalar
