StarkWare tarafından oluşturulan Stwo Nedir?
StarkNet‘i geliştiren blockchain yazılım şirketi StarkWare, bugün Stwo adında yeni bir açık kaynaklı zero knowledge proof (ZKP) oluşturduğunu duyurdu. Stwo hala geliştiriliyor ve şirket çok yakında piyasada olacağını açıkladı.
Yazıya devam etmeden önce zero knowledge proof (ZKP) nedir? genel bir bilgi vermek istiyorum.
Zero knowledge proof (sıfır bilgiyle kanıt) teknolojileri; bilgiye sahip olup olmadığı bilinmeyen bir grubun, bilgiye sahip olan başka bir gruba, bilginin tamamı yerine küçük bir kısmını ileterek, bilgiye sahip olduklarını kanıtlama imkanı verir. Yani bilginin doğru olduğunu, bu bilgiyi açık etmeden kanıtlamanızı sağlamaya çalışan kriptografik bir protokoldür.
Zk-stark, gerekli bilgi miktarını minimuma indirdiği için gizliliği artıran, aynı zamanda ispat verisi küçüldüğü ve onaylanması daha kolay bir hale geldiği için de ölçeklendiren bir teknolojidir. Daha detaylı bilgi için, Sıfır Bilgi İspatı: zk-STARK Nedir? yazımıza bakabilirsiniz.
Stark’ları kullanan ve geliştirmeye devam eden en bilindik blok zinciri ise; STARKWARE şirketine bağlı, Ethereum Layer 2 ölçeklenme çözümü olan StarkNet blok zinciridir.
Şirket şimdi de, yeni geliştirdiği açık kaynak kodlamalı Stwo isimli yeni sıfır bilgi ispatlı protokolünü tanıttı.
Stwo Nedir?
Stwo, Circle STARK tarafından geliştirilen zero knowledge proof (sıfır bilgiyle kanıt) protokolüdür. Peki Circle STARK nedir? Ethereum layer 2 çözüm protokolleri olan ve birbirleriyle bu konuda yarışan iki blok zincir ekibi StarkWare ve Polygon Labs’in yeni bir kanıt/ispat türü geliştirmek için bir araya geldiği kriptografik bir uygulamadır.
StarkWare COO’su Oren Katz’ın bildirdiğine göre, Stwo piyasaya sunulduğu ilk günden itibaren herkesin kullanımı için açık kaynak olacak.
Stwo, ağda gecikme ve işlem maliyetlerini azaltmak için ultra verimli kanıtlamayı mümkün kılar. StarkWare ekibi bunun, StarkWare’in mevcut kanıtlayıcısı Stone’da (Stone Prover) daha düşük işlem ücretleri ve kısıtlamaların aşılmasıyla sonuçlanacağını belirtiyor. Stone, Ethereum’un ölçeklenmesinin arkasındaki güç merkezi olarak tanınıyor.
Starknet’in teknoloji sistemine güç veren, ölçeklendirme yeteneklerini önemli oranda artıran ve kriptografik kanıtlar hazırlayan Stone Prover, ana blok zincirindeki tüm ayrıntıları paylaşmaya gerek kalmadan işlemlerin geçerli olduğunu doğrulayabilen bir sistemdir. Bu teknoloji Haziran 2020’den itibaren Ethereum’un ölçeklenebilirliğini desteklemekte çok etkili oldu.
Polygon ve StarkWare geliştiricileri, beraber oluşturdukları Circle STARK’ların Ethereum ağında daha güçlü ölçeklendirme çözümleri üreteceğini öngörüyor. Ekip, Starknet’in bu sayede Layer 1 ve Layer 2 ağlarda daha hızlı sonuçlara ulaştıracağını söylüyor.
Starknet nedir?
Starknet, Ethereum ağı üzerinde çalışan Layer 2 ölçeklendirme çözümüdür. dApp’lerin güvenliğini sağlayarak, mümkün olan en iyi ölçeklenmeyi sağlayan bir ZK-Rollup’tır.
Starknet, önce blok zincirdeki işlemlerin bir kopyasını korur. Daha sonra işlemleri Ethereum ana ağının dışına çekerek (off-chain) ölçeklendirme yapar. İşlemler zincir dışında gerçekleştiği için işlemlerin bütünlüğünü sağlamak önemlidir.
Starknet; doğrulanabilir, güvenli bir hesaplama için zk-STARK‘ları (ölçeklenebilir, şeffaf bilgi kanıtları) kullanarak sorunu çözer. Starknet, en son olarak blokla ilgili temel bilgileri ve kanıtı Ethereum ağına aktarır. Bilgiler burada yığılma olmadan minimum hesaplama ile doğrulanır.
