AMM (Automated Market Maker) Nedir?

Nedir 06/06/2021 12:57 Yiğitalp Çipa
AMM (Automated Market Maker) Nedir?

DeFi furyası ile birlikte adını duymaya başladığımız birçok yeni terim bulunuyor.

Bunlar arasında en çok karşımıza çıkanlardan biri AMM’ler (Automated Market Maker). Peki AMM nedir?

AMM Nedir?

AMM ( Automated Market Maker ); Merkezi olmayan bir borsa (DeFi) türü olarak matematik formülleri kullanarak var olan varlıkları fiyatlandıran otomatik piyasa yapıcıdır. Belirli fiyatlandırma politikası ile çalışarak, geleneksel emir defteri kullanmamayı sağlar.

AMM, otomatik piyasa yapıcı olarak tanımlanabilir. Geleneksel piyasa yapıcı modeline bir rakip olarak ortaya çıkan AMM modeli, merkezsiz borsalar tarafından kullanılmakta.

Geleneksel borsa yapısında bulunan tahta yapısını tamamıyla değiştiren AMM çözümü, algoritmalar tarafından yönetilen likidite havuzları sayesinde limit-emir sistemini ortadan kaldırıyor.

Halihazırda farklı merkezsiz borsalarda kullanılan sistem oldukça popülerleşmeye başladı. Uniswap, SushiSwap, Curve ve Balancer gibi borsalar AMM çözümünü aktif olarak kullanmakta. Tabii bu borsaların AMM kullanımında bazı farklılıklar da mevcut durumda.

Otomatik Piyasa Yapıcı modeli likidite havuzları oluşturarak akıllı kontratlar aracılığı ile işlemlerin emir defterleri olmadan gerçekleşmesini sağlıyor. Bu sayede AMM’ler geleneksel piyasaya yapıcı kişi, kurum ve kuruluşlara olan ihtiyacı ortadan kaldırıyor.

Havuzlar sayesinde işlem yapmak isteyen kullanıcılar emir defterine ya da tahtaya ihtiyaç duymadan likidite havuzları sayesinde son fiyattan işlemlerini gerçekleştirebiliyor.

İki Farklı AMM Modeli Var

Otomatik Piyasa Yapıcı’ların iki farklı ana modeli bulunuyor. Bunlardan birinde likidite havuzları profesyonel piyasa yapıcılar tarafından oluşturuluyor. Bu noktada isteyen herkes likidite havuzuna likidite sağlayamıyor.

Diğer modelde ise sistem tam anlamıyla algoritmalar tarafından yönetiliyor. Bu AMM modelinde isteyen herkes likidite havuzlarına katkıda bulunabiliyor.

Kyber Network

Yukarıda bahsettiğimiz profesyonel kişiler tarafından yönetilen AMM modelinin örneklerinden biri Kyber Network. 2018 yılında AMM modelinin ilk örneklerinden birini ortaya koyan Kyber ekibi, kendi platformu üzerindeki likidite havuzlarını kendi ekibi ile ya da profesyonel piyasa yapıcılar eşliğinde oluşturmuştu. Bu sebeple Kyber’ın likidite havuzlarına katılmak ve likidite sağlamak isteyen kişiler dahil olamıyor.

Kyber üzerinde listelenen tokenlerin fiyatı ağ dışındaki Oracle çözümleri tarafından sağlanmakta. Bu noktada yüksek volatilite durumlarında piyasa yapıcılar likidite havuzlarında tam kontrole sahip olabiliyor.

Uniswap

Son dönemin açık ara lider merkezsiz borsası Uniswap’te ise durum çok daha farklı. Tam anlamıyla algoritmik bir AMM yapısına sahip olan Uniswap, 2019 Eylül ayından beri bu yöntem ile kullanıcılarına hizmet vermekte.

Bu sayede isteyen herkes elindeki tokenler ile Uniswap likidite havuzlarına katkıda bulunabiliyor.

Kyber Network’ün aksine Uniswap akıllı kontratı kontrol edilemiyor ya da değiştirilemiyor. Tokenlerin işlemleri tam anlamıyla havuzda bulunan iki token ile gerçekleştiriliyor.

Son dönemde Uniswap, kendi yönetişim tokenini çıkarmış, platform üzerinde işlem yapan ve likidite havuzlarına katılımda bulunan kişilere bu tokenleri dağıtmıştı.

Bu sayede popülerliğine popülerlik katan merkezsiz borsa, rakiplerinden gerek hacim gerek likidite noktasında açık ara önde bulunuyor.

Geleneksel piyasa yapıcı modeline önemli bir alternatif olarak ortaya çıkan AMM modeli, kimilerine göre geleneksel piyasa yapıcılar için önemli bir tehdit oluşturuyor.

Geleneksel piyasalarda kayıtlı kurum ve kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen bu işlemler, merkezi kripto para borsalarında da benzer şekilde gerçekleştirilmekte. Tahtalara limit alım ve satım emirleri girerek kullanıcıların alım ve satım işlemlerini gerçekleştirmesini sağlayan bu kişi ve kurumlar, bu hizmet karşılığında borsalardan ödeme almakta. Çünkü gerektiğinde bu kişiler tokenleri ya da coinleri zirve fiyattan alıp dip fiyattan satmak durumunda kalabiliyor. Bu noktada oluşan zarar ise borsalar tarafından yapılan sabit ödemeler ile karşılanıyor.

Sizce AMM modelleri geleneksel piyasa yapıcı modelini ortadan kaldırabilecek mi?

DeFi haberleri için: DeFi Haberleri

Borsa haberleri için: Borsa Haberleri

Bitcoin haberleri için: Bitcoin Haberleri

Son Haberler
Tümünü Gör Tümünü Gör
Bilet Sektöründeki Sorunlar, Blokzinciri ile Çözülüyor!
Bilet sektörü, hem hayranları hem de organizatörleri zor durumda bırakan ciddi sorunlarla mücadele ediyor. Botların saniyeler içinde bilet kapması, karaborsacıların fahiş fiyatlarla satış yapması gibi problemler, düzenleme eksikliği nedeniyle giderek büyüyor. Bu durum, gerçek hayranların sevdikleri etkinliklere ulaşamamasına neden olurken, organizatörler, sektör paydaşları ve devletler için milyarlarca dolarlık gelir kaybı anlamına geliyor! Tixbase, bu sorunlara […]
2 saat önce Blockchain
GUNZ (GUN) Token Binance Launchpool’da: Öne Çıkanlar ve Katılım Detayları
Gunzilla Games tarafından geliştirilen GUNZ, Avalanche altyapısına dayalı bir Layer-1 blokzincir projesidir. AAA kalitesindeki “Off The Grid” oyunu ile entegre çalışan GUNZ, oyun içi varlıkların dijitalleştirilerek NFT’lere dönüşmesini hedefliyor. Bu da hem oyunculara hem de geliştiricilere Web3 tabanlı bir oyun ekonomisi sunuyor. Binance Launchpool Katılım Takvimi Desteklenen Token Havuzları ve Ödül Dağılımı Katılımcılar BNB, FDUSD […]
3 gün önce Blockchain
Ripple-SEC Davasında Son Perde: Karşı Temyiz Geri Çekildi, 75 Milyon Dolar Ripple’a Geri Dönüyor
Ripple, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na (SEC) karşı açtığı karşı temyiz davasından resmi olarak vazgeçti. Şirketin Baş Hukuk Sorumlusu Stuart Alderoty’nin duyurusuna göre bu karar SEC’nin geçtiğimiz hafta tüm iddialarından koşulsuz olarak geri çekilmesinin ardından geldi. Böylece yıllardır süren dava resmen sona erdi. 125 Milyon Dolarlık Cezanın Dağılımı ve XRP Fiyatına Etkisi Yargıç Analisa […]
7 gün önce Altcoin
GameStop, Hazine Rezervine Bitcoin Ekledi!
GameStop, 2024 yılı son çeyrek finansal sonuçlarıyla birlikte önemli bir stratejik karara imza attı. Şirket, yatırım politikasını güncelleyerek Bitcoin’i resmi olarak hazine rezerv varlıkları arasına dahil etti. Yönetim kurulunun oybirliğiyle onayladığı bu adım, GameStop’un bilançosuna dijital varlıkları entegre etmesinin önünü açtı. Bu gelişmeyle birlikte GME hisseleri mesai sonrası işlemlerde %5,9 oranında değer kazandı. Yeni Finansal […]
7 gün önce Bitcoin
SEC, Immutable Soruşturmasını Resmen Kapatttı!
ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), Web3 oyun protokolü Immutable’a yönelik yürüttüğü soruşturmayı herhangi bir hukuki işlem başlatmadan sonlandırdı. Immutable tarafından yapılan açıklamada, SEC’nin artık şirkete karşı hiçbir yasal adım atmayacağı ve tüm sürecin resmen sona erdiği duyuruldu. SEC’nin IMX Soruşturması Neden Başlatılmıştı? Geçtiğimiz yıl Ekim ayında SEC, Immutable’a yönelik bir Wells Notice (yaptırımlar […]
7 gün önce Blockchain
DYDX Token Geri Alımları Başladı
DeFi platformu dYdX, gelirlerinin %25’ini kendi tokenı olan DYDX’i piyasadan geri almak için kullanacağını açıkladı. Bu ise platformun ilk geri alım programı oldu. Amaç ise ekosistemi güçlendirmek ve tokena olan ilgiyi artırmak. DeFi’de Yeni Trend: dYdX Gelirlerinin Çeyreğini Geri Alımlara Ayırıyor! Açıklamanın ardından DYDX fiyatı hızlıca %10 yükseldi. Ve 0,73 dolar seviyelerine çıktı. Son iki […]
1 hafta önce Blockchain