Kripto Paralar Neden Türkiye’de Bu Kadar Popüler? İşte Cevabı!
Kripto paralar için 2022 senesinin oldukça zor geçtiği aşikar. Ancak Türkiye söz konusu olduğunda piyasanın tüm güçlüklerine rağmen kripto paralar popülerliklerini korumaya devam ediyor. Peki neden?
CoinDesk’ten Emily Parker son yazısında işte tam da bu soruyu soruyor. Haber kapsamında sektörle içli dışlı olan kişilerle yapılan görüşmeler dijital paraların Türkiye’de bir oyun olarak değil, bir gereklilik olarak görüldüğünü ortaya koyuyor. İşte bu gereklilik kripto para teknolojisinin ülkede popülerliğini yitirmemesinde kilit nokta oynuyor.
İstanbul’da Kapalı Çarşı’ya girdiğimiz anda bizleri bir dizi küçük kripto para işletmesi karşılıyor. Bu işletmelerde özellikle Bitcoin ve USDT döviz alışverişleri dikkat çekiyor. Aslında bakılırsa İstanbul’un kripto paralara yönelik düşkünlüğü şehre adım atıldığı anda, henüz havaalanında etkisini belli ediliyor. Öyle ki, İstanbul havalimanı devasa kripto para reklamlarıyla şehre gelenlere kucak açıyor. Kripto para borsası Paribu’nun 2022 senesinde gerçekleştirdiği bir araştırmaya göre, Türkiye’de en az 8 milyon kişi kripto paralara yatırım yapıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz hafta blockchain teknolojisini över nitelikteki açıklamaları da ülkenin sektöre yönelik pozitif tutumunun bir yansıması olarak görülüyor. Blockchain teknolojisinin faydalarının altını çizen Erdoğan, bir yandan halkı kripto paralarla kumar oynamaması konusunda uyarırken, bir yandan da Türkiye’nin bu teknolojinin tüketicilerinden değil üreticilerinden olmasını hedeflediğinin altını çizmiş, ülke için bir rota belirlemişti.
Tabii bu sözler ve pozitif yaklaşım Türkiye’nin kripto para piyasasının yaşadığı düşüşten hiç etkilenmediğini anlamına gelmiyor. Örneğin, Paribu’nun 2022 araştırma raporu platform üzerindeki günlük ticaret hacminin 2021 senesindeki 850 milyon dolardan 145 milyon dolara düştüğünü gösteriyor. Ancak ticaret hacmindeki düşüşe rağmen yerelde dijital paralara yönelik heves tüm hızıyla devam ediyor. Hatta ülkenin kripto para topluluğu Ethereum’un en büyük geliştirici etkinliği olan Devcon’un İstanbul’da gerçekleştirilmesi için arka planda çalışmalar yürütüyor.
Türk medyasında dolaşan bir takım haberler kripto paraları yüksek enflasyonla ve değersizleşen lirayla mücadele eden ülkede bir kaçış alanı olarak yorumluyor. Parker’a göre kripto para Türkler için bir çeşit özgürlük alanı sunuyor. Kripto paralar sayesinde Türk vatandaşları Türk lirasının durumundan, hükümetin ekonomik politikalarından ve hatta beyaz yakalı bir çalışan olmanın güçlüklerinden uzaklaşma imkanı buluyor.
İstanbul merkezli Layka DAO ve Lunapark Web3 Hub’ın Kurucusu Vidal Arditi, kripto paraların Türkiye’deki konumunu şu sözlerle açıklıyor:
“Kripto paralar buradaki pek çok birey için hem finansal açıdan hem de psikolojik açıdan bir kurtarıcı rolü üstleniyor.”
Türk Lirasının Durumu
Türkiye’nin enflasyon oranı son dönemde son 24 senenin en yüksek değeri olan %83’e ulaştı. Türk lirası ise hükümetin alışılagelmişin dışındaki faiz oranlarını düşürme politikasının bir sonucu olarak Amerikan doları karşısında rekor oranda bir düşüş yaşadı. Kimisi mevcut durum için hükümet politikalarını suçlarken, hükümet yabancı finansal güçlerin müdahaleleri yüzünden bunların yaşandığını iddia ediyor.
Ekonomideki endişe verici durumun gündelik hayata etkisi ise an an hissediliyor. İstanbul’daki restoranlarda menü fiyatları sürekli olarak artış gösteriyor. Kira fiyatları bir sene içerisinde 5 katına çıkıyor. Pek çok kişi ortalama bir beyaz yakalı çalışanın bir ev almasının imkansız olduğunu dile getiriyor. Haliyle, böyle bir atmosferde oldukça dalgalı seyreden kripto para piyasası dahi mantıklı bir yatırım aracı gibi gözüküyor.
İstanbul Blockchain Kadınları’nın Kurucusu Çağla Gül Şenkardeş Türk lirası-kripto para ilişkisini şöyle ifade ediyor:
“Pek çok kişi Türk lirasının gücüne inanmıyor. Bu nedenle paralarının değerini korumak için çeşitli yatırım fırsatlarına yöneliyorlar. Altın ya da Amerikan doları gibi alternatif yatırım araçlarına alışkın bir kültür olduğumuz için Türk insanının bir diğer alternatife, yani kripto paralara, güvenmesi çok da zor olmadı. Türk lirası dışında bir şeylere yatırım yapmaya oldukça alışkınız. Kolayca risk alabiliyoruz.”
Enflasyon birikim yapmayı fazlasıyla güç, hatta imkansız bir hale getirebiliyor ve başka iyi yatırım seçeneklerinin olmaması da bu duruma tuz biber oluyor. Mindstone Blockchain Labs’ın CEO’su Tansel Kaya’ya göre Y ve Z jenerasyonları Google, Tesla ya da Facebook gibi şirketlere yatırım yapma ayrıcalığına sahip değiller.
“Bu hisseleri satın alabilmek için önce başka yatırımları aracı olarak kullanmalılar. Bir şekilde bu hisseleri alabilecek duruma gelseler bile artık çok geç kalmış olacaklar. Ancak Bitcoin veya Ethereum söz konusu olduğunda böyle bir geç kalmışlık yok. Tokenlar hisse değil, ancak seni yine de bir projenin başarısının ortağı yapıyor. Kripto paralar sayesinde bir projenin tohum yatırım turuna ya da halka açılmasına rahatlıkla dahil olabiliyorum.”
Türkiye’de Maaşlar Arasındaki Uçurum
Türkiye’deki maaşlar çoğu zaman enflasyonla paralel bir artış göstermiyor. Diğer bir deyişle, halkın alım gücü sıklıkla düşüyor. Haziran 2022’de Türkiye’deki minimum gelir 6 ayda ikinci defa artış gösterdi ve %30’luk bir yükselişle 5.500 liraya ulaştı. O tarihte 328 dolara denk olan bu rakam şimdiden 300 dolara geriledi.
19 yaşındayken kripto paralara yatırım yapmaya başlayan mühendislik öğrencisi Ege Aguş, işe başlaması halinde kazanacağı maaşın kripto paralardan elde ettiği gelirden fazla olacağından şüpheli.
“En iyi mühendislik okullarından birinden mezun olsanız dahi maaşlar yüksek değil. Ekstra çalışmalarınız için ek ücret de alamıyorsunuz. Bir evde kendim yaşamayı karşılayabilecek bir maddi güçte değilim ve muhtemelen olamayacağım. Bu nedenle de en kolay şekilde para kazanmanın alternatiflerini arıyorum.”
Çok uluslu şirketlerde çalışanlar da Türk vatandaşlarına verilen maaşların görece daha düşük olduğunu belirtiyor. İsmini gizlemeyi tercih eden bir Apple çalışanı maaşı ülkedeki devalüasyonla yarışamadığı için en nihayetinde işten ayrılıp dijital paralara yatırım yapmaya ve hatta bir kripto para şirketinde çalışmaya başladığını belirtti.
“Kripto para şirketlerinde benzer pozisyonlar için daha iyi imkanlar sunuluyor ve şartlar gitgide daha da iyi oluyor. Bunu bir kripto para borsasında çalışan bir arkadaşla konuştuğumda fark ettim. Dolar ya da USDT, USDC, ve DAI gibi farklı para birimlerinde maaş kazanmak pek çok Türk vatandaşı için hayat kurtarıcı oldu.”
Ancak eski Apple çalışanı kripto para sektörüne geçmeyi tercih etmesinin sebebinin maddiyattan çok daha öte zihniyet yapısındaki bir değişimle beraber gerçekleştiğinin de altını çizdi.
“Ana motivasyonum sadece para değil aynı zamanda şirket yapılarının oluşturduğu baskı altında kalmadan düşüncelerimi özgürce ifade edebilmekti.”
Kripto Paralar Sayesinde Global Dünyaya Açılma İmkanları
Bu ekonomik gerçekliklerden bunalan bazı gençler Türkiye dışındaki ülkelerde alternatif bir yaşam arayışı içerisinde. Ancak ülkesini terk etmek istemeyenler için dijital paralar adeta birer sanal pasaport işlevi görüyor.
İlginizi çekebilir: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanından, Dijital Para Açıklaması Geldi!
Kaya, “Web3’de çalışmanın güzel yanı ülkeyi terk etmeden yurt dışına açılabilmek,” diyerek durumu özetliyor.
“İşiniz online. Amerika’dan projeler alabiliyorum. Sırbistan’dan freelance çalışan insanlarla ortak iş yapabiliyor ve onlara kripto para formatında ödeme yapabiliyorum. Eğer resmi tatillerde geleneksel bankalar aracılığıyla para yollamak istersem beklemem gerekiyor. Ama kripto paralar söz konusu olduğunda tek tıkla parayı yollayabiliyorum.”
Start-up kurucuları için, kripto paraların merkeziyetsiz doğası global yatırımcılara bir nevi giriş aralığı sunuyor. Blockchain oyun kuluçkası Seedify’ın Kurucusu Levent Cem Aydan, girişimcilerin Türk risk sermayecileri aracılarıyla ciddi paralar biriktirmesinin zor olduğunu, ve yurt dışında sermaye yakalamanın da çok kolay ilerlemediğini ifade ediyor. Örneğin vize krizleri ya da yurt dışına seyahat etmenin masrafı Türk girişimcilerin kalkıp da Silikon Vadisi’ne sermaye toplamaya gitmesini oldukça güç bir hale getiriyor.
İlginizi çekebilir: Coindesk, Türkiye Pazarına Girdi!
Aydan, geleneksel girişimlerin yaşadığı bu zorlukların aksine Web3 projelerinin IDO’lar aracılığıyla merkeziyetsiz bir kripto para borsasına dahil olarak ya da NFT’ler aracılığıyla kolaylıkla sermaye toplayabileceğini belirtiyor.
“Eğer başarılı bir proje geliştirmek istersem ve globale açılmak istersem, yapabileceğim en mantıklı şey bir blockchain girişimcisi olmak olur.”
Devletin Kripto Paralara Bakışı
Bazı devletler kripto paraları devlet kontrolüne karşı bir tehdit olarak görürken, Türkiye sektöre yönelik görece pozitif ve izin veren bir tutum sergiliyor. Evet, 2021 senesinde Türkiye Merkez Bankası kripto paraların bir ödeme yöntemi olarak kullanılmasını yasakladı. Ancak bu müdahalenin dışında kripto paralara yönelik ülkede herhangi bir yasal düzenleme bulunmuyor.
Yasal düzenleme alanındaki bu boşluğun temel sebeplerinden biri henüz sıranın kripto paralara gelmemiş olması olabilir. Dünya genelinde dijital para teknolojisi öyle hızlı yayılıyor ki henüz devletler nasıl bir yasal düzenleme geliştirilebilir üzerine kafa yorma imkanı dahi bulamıyor. Bir diğer argüman ise Türk hükümetinin kripto paralara sıcak baktığı çünkü halkın refah düzeyi için bu teknolojinin elzem olduğunu düşünmesi.
İlginizi çekebilir: ByBit’ten Türkiye Kullanıcılara Özel 15 Milyar GCAKE Değerinde Ödül Havuzu!
Kimileri hükümetin ülkedeki kripto para meraklılarını üzmemek için ekstra özen gösterdiğini dahi dile getiriyor. Peki hükümet neden kripto para kullanıcılarını bu denli önemsesin? Bu durumun sebeplerinden biri 2023 senesinde gerçekleşmesi beklenen Başkanlık seçimleri olabilir. Seçim tarihi yaklaştıkça ülkedeki dijital para meraklılarının desteği yitirilmek istenmiyor. Tansel Kaya durumu şu sözlerle açıklıyor:
“Aktif olarak kripto paralara yatırım yapan yaklaşık 8 milyon vatandaş var. Eğer bu vatandaşların ailelerini de hesaba katarsak, neredeyse 14 milyon kişiden bahsediyoruz. Bu insanların önemli bir kısmı ilk kez oy kullanacak. Eğer hükümet hoşa gitmeyen bir yasal düzenlemeyi öne sürerse, muhalefet bunu fırsata çevirir. Eğer insanların hayalleri çalınırsa, bu durum oy tercihlerine yansır.”
Twitter’dan anlık ve hızlı haber akışı için hesabımızı takip edebilirsiniz: https://twitter.com/Muhabbitcom
Daha fazla Bitcoin Haberleri için: Bitcoin Haberleri
Daha fazla Blockchain Haberleri için: Blockchain Haberleri
Gelişmelerden ve son dakikalardan haberdar olmak, kripto para dünyasında aktif bir yer edinmek istiyorsanız Telegram kanalımıza bekliyoruz.
