Merge Sonrası ETH Bulunduranlar Neler Yapmalı?
Beklenen Ethereum birleşmesi (The Merge) nihayet 15 Eylül 2022 tarihinde gerçekleşmiş, yıllar süren hazırlıklar sonrası geliştiriciler tarihte daha önce benzeri görülmeyen bir başarıya imza atmıştı. Ethereum böylelikle, proof-of-work konsensüs algoritmasından proof-of-stake’e geçiş yapmıştı. Bu makalemizde Ethereum’un birleşme sonrasındaki farklı kullanım alanlarına değiniyor olacağız.
İlginizi çekebilir: The Merge (Birleşme) Nedir? Ethereum 2.0 Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey!
Birleşme Nasıl Gerçekleşti ve Neler Değişti?
Birleşme en basit ifadeyle; halihazırda var olan yürütme ağının (mainnet), proof-of-stake ile yapılandırılmış Beacon Chain üzerine bağlanması ile gerçekleşti. Birleşme sonrasında, Ethereum blok zincirinde madencilere olan ihtiyaç ortadan kalktı. Güvenlik artık, yeni blok zincirinde stake edilen Ethereum’lar ile sağlanıyor. Güncelleme ile birlikte ölçeklenebilirlik ve sürdürülebilirlik adına önemli adımlar atılmış oldu. Ayrıca birleşme sonrasında Ethereum blok zincirinin enerji tüketimi %99’dan fazla azaldı.
İlginizi çekebilir: Proof-of-Stake Nedir?
Birleşme ile birlikte ETH kullanımı için yeni yollar ve getiri imkanları oluştu. Tüm bu imkanların ana sebebi ise “staking” ile ilgili. Staking; tokenların ağ üzerindeki işlemleri doğrulayabilmesi için kullanılmasına yarayan bir işlem ve bunun karşılında ödüller ya da getiriler elde edilebiliyor. Ethereum’u stake etmenin ise birçok yolu var. Şimdi hep birlikte staking yollarına, artı ve eksilerine bakalım.
Birleşme Sonrası ETH Kullanımı için Basit Yollar
Elde bulunan ETH varlıklarının işletilebilmesi için en kolay yol, bir merkeziyetli kripto para borsasında (CEX) onları stake etmek. Bugün birçok büyük kripto para borsası; 0,01 ETH’den başlayan miktarlar ile stake fırsatları sunuyor. Bu tip bir yatırım; piyasa hakkında çok fazla bilgisi olmasa da yatırım yapmak isteyen veya merkeziyetli kripto para borsalarında kendilerini daha güvende hissedenler için güzel bir seçenek.
Bir kripto para borsasında stake işlemi yapmak genellikle çok kolay. Saniyeler içerisinde elinizdeki ETH’yi bu borsalarda stake edebilirsiniz. Ancak şunu kesinlikle bilmek gerekiyor: Merkeziyetli bir kripto para borsasında kripto paralarınız ve cüzdanlarınız tam anlamıyla size ait sayılmaz. Cüzdan anahtarları elinizde değildir. Bir CEX kullanırken şu sözü her zaman hatırlamakta fayda var: “Anahtarlar sizin değilse, coin’ler de değildir!”
CEX’lerde stake edilen Ethereum’lar; %3 ila %5 arasında yıllık getiri oranları (APY) sunmaktadır.
İlginizi çekebilir: Ethereum Merge Sonrası Kripto Para Borsalarında Hacim Artışı!
Birleşme Sonrası ETH Kullanımı için Gelişmiş Yollar
Geliştiriciler ve teknik altyapıya sahip Ethereum fanları; elde bulunan ETH varlıklarının değerlendirilmesi için bir node çalıştırmanın en doğru yol olduğunu söyleyeceklerdir. Kendi node’unuzu çalıştırarak, Ethereum blok zinciri üzerindeki doğrulayıcılardan (validator) olabilirsiniz. Bu karar ile ise, Ethereum ağının daha sağlıklı ve merkeziyetsiz çalışmasına katkı sunarsınız.
Ethereum blok zincirinde doğrulayıcı olabilmek için, nispeten ciddi miktarda bir yatırıma ihtiyaç var. Öncelikle, bir node çalıştırmak için 32 adet ETH gerekiyor ve bu varlığın 2023 yılında planlanan Shanghai güncellemesine kadar da çekilmesi yasak.
Ek olarak çalıştırılacak node için belirli donanımların da (hardware) kullanılması gerekiyor. Doğrulayıcı olmak demek; her günün 24 saatinde blok zinciri üzerindeki işlemlerin takibi ve veri depolamasını yapmak demek. Bu yüzden güçlü bir bilgisayar ve yeterli imkanlara sahip bir internet bağlantısı gerekiyor. Yeterli gereksinimlere sahip olmayan bir altyapı ile node kurmak isteyenler; cezalandırılabilir veya ağdan atılabilirler. Bir node çalıştırmak için gereken altyapı yatırımı, bazı durumlarda node’un getirisinden daha fazla da olabilir. Maliyet hesaplarının ciddiyetle yapılması gerekir.
Pozitif taraflarına baktığımızda ise, bir node çalıştırmak kontrolü her zaman elimizde tuttuğumuz anlamına geliyor. Özel anahtarlarımız ve kripto paralarımız kendi elimizde bulunuyor. Merkeziyetsizliğe altyapı sağlıyor ve node’umuz ile ekosistemde özgür bir şekilde yer alıyoruz.
İlginizi çekebilir: İklim Aktivistleri, Ethereum’dan Sonra Bitcoin’in de PoS’a Geçmesini İstiyor!
Birleşme Sonrası ETH Kullanımı için Ilımlı Yollar
Evet, belki de kendi kendine çalıştırılabilir bir node kurmak “çok yorucu” olabilir. CEX staking ve node kurma seçeneklerinden daha fazla seçenekler de mevcut.
Yeni başlayanlar; işin teknik kısmını geçerek node kurma işini profesyonel ellere de bırakabilir. Blox, Stakewise, Solo ve Allnode gibi firmalar bunu başkalarının yerine yapıyor. Bu durumda yine 32 ETH’ye ihtiyaç var ancak operasyon kısmı üçüncü bir partinin elinde oluyor. Node kurmak için gereken donanım ve bakım gibi maliyetlerden kurtulurken, bunun karşılığında doğrulama anahtarları ve aylık gelirlerin bir kısmından ödün vermek gerekiyor.
Daha önce bahsettiğimiz gibi 2023 yılında planlanan Shanghai güncellemesine kadar, bu seçenekte de yine uzun bir süreliğine ETH varlıklarının kilitlenmiş olması gerekiyor. Şunu belirtmekte fayda var: 2023 yılı henüz bir öngörü ve kesin olarak belirlenmiş bir güncelleme tarihi bulunmuyor.
Bu tip yaptırımlara bağlı kalmadan ETH varlıklarının Liquid Staking (Likit Staking) şeklinde de değerlendirilmesi mümkün. Liquid staking ile ETH varlıkları protokollere bağlı kalmıyor ve yatırımcılar varlıklarını dilediklerinde çekebiliyorlar. Lido ve Rocket Pool gibi platformlar; stake edilen her ETH için belirli bir miktarda “staked ETH” ödülleri veriyor. Bu tokenlar normal ETH’ye dönüştürülebilir, teminat olarak kullanılabilir veya fiat paraya çevrilmek üzere satılabilir. Başlangıçta stake edilen ETH’ler ise staking geliri getirmeye devam eder.
Çoğu liquid staking platformu esneklik haricinde bir başka fayda daha sunarlar: Staking havuzları. Bu havuzlar sayesinde her yatırımcının sisteme 32 ETH koymasına gerek kalmıyor. Protokol, her yatırımcıdan aldığı ETH’leri birleştirerek node’ları kendisi kuruyor ve çalıştırıyor.
Bunun avantajı çok açık olarak, istediğimiz miktarda ETH stake ederek sisteme girebilmemiz. Böylece bizler de birer node çalıştırırız ancak belirli kısıtlamalarımız ortadan kalkmış olur. Bu esnekliğe oranla ise, elde edeceğimiz getiri azalacaktır. Bu seçenekte de donanım ve bakım ihtiyaçları, ETH stake edilen platformlar tarafından belirli bir ücret karşılığında yerine getirilir.
İlginizi çekebilir: Ethereum Birleşmesi ile İlgili Avalanche Kullanıcıları Neler Yapmalı?
Son Söz
Ethereum varlıklarını işletmek için çeşitli yollar bulunuyor; bu yollar merkeziyetli kripto para borsaları, merkeziyetsiz platformlar veya kendi çabalarımız üzerinden geçiyor.
Kullanılan platformların kayıtları izlenebilse ve stake edilen ETH’leri dikkatle yönetseler de; üçüncü bir parti ile çalışıldığını unutmamak gerek. Doğrulayıcı anahtarları yatırımcıların elinde olmadığı sürece bir risk her zaman var demektir. Hacklenme ihtimalleri ya da çeşitli kayıplar yaşanması olası.
Stake işlemi yapılacaksa, öncesinde araştırmaya biraz zaman ayrılması gerekiyor. ETH özelinde baktığımızda; verilecek karar henüz tarihi belirlenmemiş sonraki güncellemeye kadar elimizdeki varlıkların kilitlenmesi anlamına gelebilir.
İlginizi çekebilir: Ethereum 2.0 ile İlgili Olası 5 Scam Yöntemi Neler?
Daha fazla Blockchain haberi için: Blockchain Haberleri
Daha fazla Kripto Para haberi için: Kripto Para Haberleri
Gelişmelerden ve son dakikalardan haberdar olmak, kripto para dünyasında aktif bir yer edinmek istiyorsanız Telegram kanalımıza bekliyoruz.
