Teknik Analiz Nedir? Hangi Yöntemleri İçeriyor?

Blockchain teknolojisi, geleneksel finansal sistemi kökten değiştirebilecek niteliklere sahip ve teknolojinin bu özelliği gün geçtikçe daha çok insan tarafından anlaşılıyor. Kripto para ekosistemi artık kurumsal yatırımcılar da dahil olmak üzere kitleler tarafından alternatif bir yatırım aracı olarak görülmeye başladı.

Ekosistemde her gün yüzlerce yeni kripto paranın çıkışına şahit oluyoruz ve bunların büyük bir kısmı merkezi ve merkeziyetsiz kripto para borsalarında (CEX ve DEX) işlem görüyor. Peki sektördeki yatırımcılar hangi kripto paraya ne zaman yatırım yapması gerektiğine nasıl karar verecek? Bunun için 2 önemli analiz yöntemi bulunuyor: Temel Analiz ve Teknik Analiz.

İlginizi çekebilir: Temel Analiz Nedir? Nasıl Yapılır?

Yazımızda, teknik analizin ne olduğuna ve hangi yöntemleri içerdiğine dair düşüncelerimizi paylaşmaya çalıştık. Hep birlikte inceleyelim.

Not: Makalemizde yer alan hiçbir bilgi yatırım tavsiyesi değildir.

Teknik Analiz Nedir?

Teknik analizde; temel analizin aksine ilgili proje ve onun uzun dönemli planları, çalışmaları gibi parametreler incelenmez. Teknik analiz çalışmaları bizlere elimizdeki varlıkları ne zaman satacağımız veya ne zaman varlık satın alacağımız konusunda yardımcı olur. Teknik analiz ile kısa, orta ve uzun vade hedeflerimizi belirleyebilir ve işlemlerimizi belirlediğimiz zamanlarda yerine getirebiliriz.

Teknik analiz yapabilmek için, geçmiş fiyat hareketlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Geçmiş verilerin ışığında kendimize strateji belirleyeceğimiz için “yeni çıkan” proje ve tokenlar, teknik analiz için uygun değildir.

Grafik Türleri

Piyasada yaygın olarak kullanılan 3 grafik türü bulunuyor. Bunlar sırasıyla şöyle:

• Çubuk Grafik
• Mum Grafik
• Çizgi Grafik

Belirlediğimiz zaman aralıklarında (1 saatlik, 4 saatlik, 1 günlük, vs) herhangi bir projenin fiyat hareketlerini dilediğimiz grafik türü ile gözlemleyebiliriz. Bu grafiklere kripto para borsalarından erişebileceğimiz gibi, dış kaynaklı çalışan tradingview gibi platformları da kullanabiliriz. Kripto para piyasasında analizciler, genellikle mum grafiklerini kullanırlar.

Örnek olarak; 4 saatlik zaman dilimine sahip mum grafiğinde bir mum, 4 saatlik zaman dilimindeki fiyat hareketlerini gösterir. 4 saat içerisinde ulaştığı en yüksek seviye ile en düşük seviye mumun “fitilleri” ile gösterilirken, mumun dolu kısmı ise 4 saatlik sürecin açılış ve kapanış fiyatlarını belirtir.

Aşağıdaki görselde, 1 günlük zaman diliminde Bitcoin’in mum grafiğini görüyoruz.

Destek ve Direnç Analizleri

Teknik analizde belki de en önemli gösterge, destek ve direnç noktalarının sağlıklı olarak belirlenmesidir. Peki destek ve direnç noktaları ne anlama geliyor?

Destek noktası; bir tokenın fiyatı düşerken o bölgeye geldiğinde yeniden ve “muhtemelen” tekrar yukarı yönlü hareket etmeye başladığı seviyedir. Destek noktası seviyesi, genellikle alım fırsatı olarak değerlendirilir.

Direnç noktası ise; bir tokenın fiyatı artarken ilgili bölgeye geldiğinde dirençle karşılaşması ve “muhtemelen” fiyatın yeniden düşüşe geçeceği seviyedir. Direnç noktası seviyesi, genellikle satış fırsatı olarak değerlendirilir.

Destek ve direnç noktaları, projenin trend haline gelmiş fiyat hareketleri belirlenerek çizilir. Çizilecek destek ve direnç noktaları (ya da destek ve direnç bölgeleri) kişiden kişiye değişebilir.

Eğer bir token fiyatı, destek noktasını kırarak aşağı yönlü hareketine devam ederse; kırılan destek noktası gelecekte büyük ihtimalle direnç noktası olarak çalışacaktır.

Eğer bir token fiyatı, direnç noktasını kırarak yukarı yönlü hareketine devam ederse, kırılan direnç noktası gelecekte büyük ihtimalle destek noktası olarak çalışacaktır.

Destek ve direnç noktalarını belirlemek her zaman o kadar da kolay olmayabilir. Bunun için iyi bir analiz ve alıştırma yapmak gereklidir. Trade etmek isteyen kişilerin öncelikle çok kez grafikleri analiz ederek destek ve direnç çizgileri çizmesinde yarar vardır. Sonrasında ise çizdikleri bölgelerdeki fiyatlanmaları gözlemlemeleri ve tecrübe edinmeleri onlar için faydalı olacaktır.

Destek ve direnç bölgeleri için huy edinilmesi gereken belirli kural ve stratejileri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Destek bölgesinden alım yapılır, direnç bölgesinde ise satış yapılır.
• Bir direnç yukarı yönlü kırılırsa gelecekte destek olarak çalışabilir. Bir destek ise, aşağı yönlü kırılırsa gelecekte direnç olarak çalışabilir.
• Bir direnç yukarı yönlü kırılırsa gelecekte destek olarak çalışma ihtimali olduğu için, yeniden alım yapılabilir.
• Bir destek aşağı yönlü kırılırsa gelecekte direnç olarak çalışma ihtimali olduğu için, zararı minimuma indirmek için eldeki varlık az bir zararla satılabilir.

Stop Loss Nedir?

Bir önceki başlığımızda destek ve direnç bölgelerini inceledik. Destek noktaları bizler için fiyat hareketinin geri dönerek yükselmesini beklediğimiz bölgelerdi. Direnç noktaları ise yine fiyat hareketlerinin geri dönerek düşeceğini beklediğimiz bölgelerdi. Ancak her zaman beklentilerimiz karşılanmaz ve destek ve direnç bölgeleri kolayca kırılabilir.

Bu durumlarda; zararlarımızı minimuma indirmek için “stop loss” (kaybı durdur) dediğimiz emirleri vermek bazen hayat kurtarıcı olabilir. Kripto para borsalarında işlem yapanlar için her işlemi manüel olarak yapmak bazen zor olabiliyor. En basitinden; gece uyurken beklemediğimiz bir fiyat hareketi sabah uyandığımızda gerçekten üzülmemize sebep olabilir. Peki “stop loss” nedir?

Stop loss emiri; elimizdeki varlığın fiyatı belirli bir seviyenin altına düşerse otomatik olarak satılmasını sağlar. Küçük bir örnek verelim:

Bitcoin fiyatı şu anda 45 bin dolar seviyesinde olsun ve elimizde 1 adet BTC bulunduğunu düşünelim. Çizdiğimiz destek ve direnç noktalarına baktığımızda ise; öngörümüze göre 40 bin dolar seviyesi bizler için destek bölgesi, 50 bin dolar seviyesi de direnç bölgesi olsun.

Bu tabloya göre elimizdeki BTC’yi, BTC fiyatı 50 bin dolara yaklaştığında satmak isteriz çünkü oradan tekrar aşağıya bir düşüş bekleriz. BTC fiyatı 40 bin dolar seviyesine düşerse ise, yeniden yükselmesini bekleriz bu yüzden 40 bin dolar seviyesi bizler için daha fazla BTC’nin alım yeridir. Ancak her zaman düşündüğümüz gibi olmaz. Eğer BTC fiyatı 40 bin dolarlık destek seviyesini kırar ve aşağı yönlü hareketine devam ederse, gelecekte 40 bin dolarlık seviye, direnç seviyesi olarak çalışabilir ve çok uzun zamanlar aldığımız fiyattan satabilmek için zararlı şekilde beklememiz gerekebilir.

Böyle bir riski göze almamak için; 39 bin dolar seviyesine stop loss emiri koyarak kendimizi garanti altına alırız. Eğer 40 bin dolarlık seviye aşağı yönlü hareketine devam ederse zararın fazlasından korunarak bin dolarlık bir zarar ile elimizdeki BTC’yi satarız. Bu hareket bin dolar kaybetmemize sebep olsa da; sermayemizi elimize almamıza ve belki aylarca ya da yıllarca beklememize engel olur. Kim bilir? Belki de 40 bin dolarlık desteği kıran BTC fiyatı, 10 bin dolar seviyesine düşecek ve zararımız 30 bin dolar olacak? Bunları yaşamamak için bazen küçük kayıpları göze almak gerekiyor.

Özetle stop loss; önemli bir emirdir ve her trader’dan stop loss koymadığı günleri anarak “çok hatalar ettim” cümlesini rahatlıkla duyabilirsiniz.

Trend Analizleri

Destek ve direnç noktalarını çizmeyi öğrendikten ve stop loss’un mantığını anladıktan sonra bir diğer önemli konuya geçelim. Trend analizleri; bir varlığın fiyat hareketinin kısa, orta ve uzun vadede ne yöne doğru gittiğini anlamamızı sağlar.

Trendler zaman aralıklarına göre 3 ana başlık altında irdelenebilir:

• Ana trend: Uzun vadeli fiyat hareketi (1 yıl ve üzeri)
• İkincil trend: Orta vadeli fiyat hareketi (3 ay ila 1 yıl arası)
• Üçüncül trend: Kısa vadeli fiyat hareketi (1 ay ila 3 ay arası)

Trendler de yine basitçe 3 ana başlığa ayrılıyor:

Yükselen trend; fiyat grafiğinde, bir önceki destek noktasının bir sonraki destek noktasından daha düşük fiyatta olması anlamına gelir.

Alçalan trend ise; fiyat grafiğinde, bir önceki direnç noktasının bir sonraki direnç noktasından daha yüksek fiyatta olması anlamına gelir.

Yatay trend ise; zirve ve dip noktalarının yaklaşık olarak aynı bölgede olması anlamına geliyor.

Makalemizi yazdığımız şu anlarda (30.04.2022) Bitcoin’in 4 saatlik zaman dilimli mum grafiğine baktığımızda, aşağıda göreceğimiz gibi “orta vadede yükselen trend” içerisinde olduğumuzu görüyoruz.

Şu bilgiyi bu noktada vermemizde fayda var: Yükselen veya alçalan trendlerde, ilgili varlığın fiyatı ne kadar çok destek veya direnç bölgelerinden geri dönerse; destek veya direnç bölgelerinin kırılma olasılıkları o kadar artabilir.

Bunu şöyle düşünebiliriz: Bir bölgeye ne kadar yumruk atarsak, o bölgenin kırılma olasılığı her yumruk sonrasında daha da artacaktır. Ancak tüm bu fikirlerimiz, her zaman böyle olacağı anlamına tabi ki gelmiyor.

Yükselen veya alçalan trend çizgilerimiz; destek ve direnç konusunda işlediğimiz gibi kırıldıklarında destekse direnç, direnç ise de destek olarak çalışabilirler.

Formasyon Analizleri

Formasyonlar; fiyat grafiklerinde belirli şekillerin oluşması anlamına gelir. Formasyonlar, yükseliş veya düşüş sinyalleri verebilirler. Ancak tüm analiz konularında olduğu gibi hiçbir sinyal bizler için kesin bir doğruluk anlamına ne yazık ki gelemiyor.

Formasyonlar için 2 önemli kuralı hemen burada belirtelim:

• Yükseliş beklentisi yaratan formasyonlarda direnç kırıldıktan sonra alım yapılabilir.
• Düşüş beklentisi yaratan formasyonlarda destek noktası kırıldıktan sonra satış yapılabilir.

Bu makalemizde en temel formasyonlardan bahsedeceğiz. Şimdi gelin hep birlikte bunları inceleyelim.

Üçgen Formasyonları

Eğer destek ve direnç noktaları arasında çizgiler çeker ve bir üçgen görünümü oluşturabilirsek, bu tip formasyonlara üçgen formasyonlar denir. Üçgen formasyonlar 3’e ayılıyor:

• Yükselen Üçgen Formasyonu
• Alçalan Üçgen Formasyonu
• Simetrik Üçgen Formasyonu

Yükselen üçgen formasyonlarında; destek noktalarının yükseldiğini görürken direnç noktalarının yatay bir seyir izlediğine tanık oluruz. Bu tip bir formasyon gördüğümüzde beklenti; direnç seviyesinin yukarı yönlü kırılması ve yükselişin devam etmesidir.

Alçalan üçgen formasyonlarında; direnç noktalarının düşüşünü görürken, destek noktalarının yatay bir seyir izlediğine tanık oluruz. Bu tip bir görüntünün sonunda beklenti; destek noktasının kırılarak fiyatta aşağı yönlü bir hareket gözlemlenmesidir.

Simetrik üçgen formasyonunda ise; destek ve direnç noktalarının birbirlerine simetrik olarak yakınlaştığını görürüz. Bu formasyonun sonucunda hangi bölgede kırılım gerçekleşirse; fiyat hareketinin de o yöne doğru gitmesi beklenir. Eğer destek noktası kırılırsa düşüş devam eder ve direnç noktası kırılırsa yükseliş beklenir.

Destek veya direnç bölgeleri kırıldıktan ve formasyonun oluştuğuna emin olunduktan sonra; beklenecek fiyat hareketinin boyutu, üçgen formasyonunun başındaki fiyat derinliği kadardır.

İkili Dip/Tepe Formasyonları

Başlık tek olmasına rağmen burada 2 farklı formasyondan söz edeceğiz:

• İkili Dip Formasyonları
• İkili Tepe Formasyonları

İkili dip formasyonunda; bir alçalan trend sonrasında 2 destek noktasının benzer yerlerde çalışması ile bir yükseliş yaşanması beklenir. Aşağıdaki görsel ile ne anlatılmak istenildiği daha iyi anlaşılacaktır.

İkili tepe formasyonunda ise; bir yükselen trendin 2 benzer noktadaki direnç bölgesi ile karşılaşması sonrası, bir düşüş beklenir.

İkili dip ve tepe formasyonlarında; formasyonlar oluştuktan ve destek veya direnç bölgeleri kırıldıktan sonra beklenen fiyat değişimi, destek ve direnç bölgesi arasındaki fiyat aralığı mesafesi kadardır.

Omuz Baş Omuz Formasyonları

Kısaca OBO ya da TOBO (Ters Omuz Baş Omuz) olarak görmemizin mümkün olduğu bu formasyon çeşitlerini detaylıca inceleyelim.

OBO formasyonu; uzun süren bir yükseliş trendi sonrasında omuz, baş ve sonra tekrar omuz görünümlü bir şeklin oluşması ile gerçekleşir. Bu şekli gördüğümüzde beklentimiz; destek noktasının kırılarak fiyat düşüşü yaşanmasıdır.

TOBO ya da ters omuz baş omuz formasyonuna baktığımızda ise; OBO formasyonunun oluşturduğu şeklin tam tersinin oluşması beklenir. Uzun süren bir alçalan trend sonrasında omuz baş omuz benzeri bir şekil görürsek; beklentimiz direnç bölgesinin kırılması ve fiyatın yükselişe geçmesi olacaktır.

Çanak ve Fincan Kulp Formasyonları

Bu formasyonları da aslında 4 alt başlığa ayırıyoruz:

• Çanak Formasyonları
• Ters Çanak Formasyonları
• Fincan Kulp Formasyonları
• Ters Fincan Kulp Formasyonları

Çanak formasyonunda; yükselen trend sona erer, satışlar olur ve fiyat düşer. Ardından yeniden yükselişe geçer ve direnç seviyesi kırılır. Bu durumda bir çanak formasyonundan söz edebiliriz. Görsel ile daha iyi oturacaktır.

Ters çanak formasyonu ise çanak formasyonunun tam tersidir. Düşüş trendinin ardından bir yükseliş gelir, ardından yeniden bir düşüş gelir ve tekrar yükseliş ile destek seviyesi kırılır. Kırıldığında ters çanak formasyonu oluşur ve fiyatta düşme meydana gelir. Görsel ile pekiştirelim:

Fincan kulp formasyonu, çanak formasyonuna çok benzer ancak sonunda bir de kulpu vardır. Formasyon oluştuktan sonra yükseliş beklenir.

Ters fincan kulp formasyonu ise fincan kulp formasyonunun tam tersidir. Formasyon sonucunda bir düşüş trendine girilmesi beklenir.

Tüm bu formasyonlar oluştuktan sonra beklediğimiz fiyat değişimi; fincanın en geniş derinliği kadar veya kulpun en geniş derinliği kadardır. Alım satım emirlerimizi bu fiyat aralıklarını baz alarak oluşturabiliriz.

Takoz Formasyonları

Takoz formasyonları kendi içerisinde 2’ye ayrılır:

• Yükselen Takoz Formasyonları
• Alçalan Takoz Formasyonları

Takoz formasyonları bir çeşit fiyat düzeltmesidir. Yükselen takoz formasyonu gördüğümüzde adının tersine, formasyon sonucunda bir düşüş bekleriz.

Alçalan takoz formasyonunda ise; formasyonun oluşması ile birlikte bir fiyat yükselişi bekleriz. Görsel ile bilgimizi daha da pekiştirelim:

Kama Formasyonları

Kama formasyonları ile takoz formasyonları şekil ve davranış olarak birbirlerine çok benzerler. Kama formasyonundaki tek fark; takoz formasyonuna kıyasla uç noktasına doğru daha çok sıkılaşmasıdır.

Yükselen ve alçalan kama formasyonları sonrasında da, takoz formasyonlarındaki fiyat hareketlerinin benzerlerini bekleriz.

Bayrak Formasyonları

Bayrak formasyonları da kendi içerisinde 2’ye ayrılır.

• Yükselen Bayrak Formasyonları
• Alçalan Bayrak Formasyonları

Yükselen bayrak formasyonunda; uca doğru bir sivrilmeden söz edilemez ve formasyon ile birlikte bir fiyat düşüşü beklenir. Düşüşün miktarı ise bayrak derinliği ya da genel trend derinliği kadardır.

Alçalan bayrak formasyonuna baktığımızda ise; formasyon sonrasında bir yükseliş beklentisi içerisindeyizdir. Fiyat değişim beklentimiz ise yükselen bayrak formasyonunda olduğu gibi bayrak derinliği veya trend derinliği kadar olacaktır.

İndikatör Analizleri

Teknik analiz için bir diğer önemli başlık ise indikatörlerdir. İndikatörler dışarıdan bakıldığında karmaşık bir konu gibi görünebilse de, yeterli çalışma ile kullanıcıları için kolaylaşacak ve kolaylıklar sağlayacaktır.

İndikatörler; çeşitli veri analizleri ile belirli zamanlarda bizlere “al” ya da “sat” sinyalleri verebilirler. Bu makalemizde önemli indikatörlerin yalnızca başlıklarını paylaşıyor olacağız. Daha detaylı bilgi için “İndikatör Nedir?” başlıklı makalemizi okumanızı tavsiye ediyoruz.

Önemli indikatörler:

• MACD İndikatörü
• Stokastik İndikatörü
• Bollinger Bands İndikatörü
• Momentum İndikatörü
• CCI İndikatörü
• Parabolic SAR İndikatörü
• RSI İndikatörü

Son Söz

Umuyoruz ki makalemiz sizler için faydalı olmuştur. Bu makalenin hazırlanmasında Binance Academy’den ve Sn. Aykut Korkutata’ya ait bir eğitimden görsellere yer verildi.

Makale yazarı olarak Sn. Aykut Korkutata tarafından hazırlanmış Borsa ve Kripto Eğitimi kursunu daha öncesinde tamamlamıştım. Daha detaylı bilgi ve tecrübeye erişmek için kendisine ait Udemy’de yer alan eğitimi tamamlamanızı tavsiye ederim.

Herkese bol kazançlar dileriz.

Daha fazla Nedir Haberleri için: Nedir Haberleri

Daha fazla Kripto Para Haberleri için: Kripto Para Haberleri

Gelişmelerden ve son dakikalardan haberdar olmak, kripto para dünyasında aktif bir yer edinmek istiyorsanız Telegram kanalımıza bekliyoruz.

Paylaş